آریا جوان - مهر / جیمز ارل جونز بازیگر برجسته که صداپیشه نقش دارث ویدر «جنگ ستارگان» و «شیر شاه» بود، در 93 سالگی درگذشت.
جیمز ارل جونز بازیگر پرکار سینما، تلویزیون و تئاتر که صدای باریتون پرطنین و بی‌نظیر او ایفاگر صدای شخصیت شرور «جنگ ستارگان»، دارث ویدر بود، در خانه‌اش در نیویورک درگذشت. او 93 ساله بود.

جونز که یکی از بازیگران سیاهپوست پیشگام نسل خود بود، نقش‌های ماندگاری را ایفا کرد که صدای شاه موفاسا در انیمیشن «شیر شاه» دیزنی در سال 1994 از جمله آن‌ها بود.
در میان بیش از 80 نقش سینمایی، از دیگر فیلم‌های برجسته وی می‌توان از «دکتر استرنج لاو» استنلی کوبریک در سال 1964 یاد کرد که اولین فیلم بلند او هم بود.
جونز که بازیگر صحنه نمایش هم بود نامزد 4 جایزه تونی شد که 2 جایزه را در سال 1969 برای بازی در نقش جک جانسون بوکسور در «امید سفید بزرگ» و در سال 1987 برای نقش اول تروی ماکسون در درام «حصارها» اثر آگوست ویلسون برنده جایزه پولیتزر دریافت کرد.

وی نقش جک جانسون را سال 1970 در نسخه سینمایی آن هم تکرار کرد و تنها نامزدی اسکار خود را به دست آورد.
او نامزد 8 جایزه امی پربیننده شد و از این میان 2 بار این جایزه را در سال 1991 دریافت کرد که برای نقش مکمل در مینی سریال «موج گرما» و برای نقش اول سریال درام «آتش گابریل» درباره یک زندانی سابق که به ناحق زندانی شده است، بود. این اولین باری بود که یک بازیگر در یک سال 2 جایزه امی دریافت کرد.
جونز جایزه مرکز کندی سال 2002، جایزه یک عمر دستاورد هنری انجمن بازیگران سینما در سال 2009، اسکار افتخاری سال 2011 و جایزه یک عمر دستاورد تونی را در سال 2017 دریافت کرد و با دریافت جایزه گرمی سال 1977 برای آلبوم کلامی، جونز به یکی از انگشت شمار بازیگرانی بدل شد که موفق به دریافت هر 4 جایزه معتبر آمریکا یعنی EGOT شده اند.
حضور جذاب و صدای غنی او، وی را به بازیگر محبوب نقش‌های شکسپیری بدل کرده بود و برخی از نقش‌های بزرگ مانند «مکبث» و «اتللو» را ایفا کرده بود. جونز راوی چندین مستند هم بودکه «مالکوم ایکس» در سال 1972 تا مستند «دیس نیچر» سال 2007 از جمله آن‌ها بودند.
وی در بیش از 70 برنامه تلویزیونی بازی کرده بود که شامل بسیاری از فیلم‌ها و مینی سریال‌ها مانند «ریشه‌ها» و «قتل‌های کودکان آتلانتا» و نقش‌های مهمان در نمایش‌هایی مانند «سیمپسون‌ها»، «نرده‌های حصار»، «نظم و قانون»، «فریزر» و «خانه» است.
برای ایفای مشهورترین نقش خود که صداپیشگی دارث ویدر در سال 1977 در «جنگ ستارگان: امیدی جدید» بود، جونز تنها 7000 دلار دستمزد دریافت کرد و سال 1983 با «بازگشت جدای»، جونز کاملاً مترادف با یکی از خاطره‌انگیزترین و وحشتناک‌ترین شخصیت‌های شرور تاریخ سینما شد. او دوباره در «اپیزود سوم - انتقام سیث» در سال 2005 و «روگ وان: داستانی از جنگ ستارگان» در سال 2005 صدای ویدر را ایفا کرد، اما برای سریال «اوبی وان کنوبی» در سال 2022 به لوکاس فیلم اجازه استفاده از ضبط‌های آرشیوی و استفاده از فن‌آوری هوش مصنوعی برای بازسازی صدای ویدر را داد.