بزرگنمايي:
آریا جوان - ایسنا / در بسیاری از مواقع می‌بینیم که والدین برای این که از شیطنت یا شلوغ بازی کودک جلوگیری کنند یا به نوعی کودک را بترسانند همواره این جمله را به کار می‌برند که:« اگر شلوغ کنی یا به حرف من گوش ندهی می‌برمت دکتر، تا آمپولت بزنه». شاید والدی که این جمله را به کار می‌برد، متوجه نشود که چگونه ناخودآگاه باعث ترس فرزندش از آمپول می‌شود.
وحشت از آمپول از جمله ترس‌هایی است که در اکثر کودکان و حتی در برخی از بزرگسالان نیز دیده می‌شود. کودکانی که به خاطر ترس زیاد از آمپول با گریه، جیغ و داد یا لگدپرانی در برابر تزریق آن مقاومت می‌کنند. این ترس ممکن است در همه گروه‌های سنی وجود داشته باشد و نمی‌توان گفت مختص سنی خاص است.
هرچند تزریق آمپول از جمله کارهای رروتین یا روزمره‌ای نیست که باید همیشه برای کودک انجام دهیم، اما برای محافظت از کودک در برابر بیماری‌های احتمالی، در مقاطع مختلف، نیاز به تزریق واکسن ضروری است. یا در برخی موارد برای تسریع در روند بهبودی مجبور به تزریق آمپول می‌شویم. این ترس می‌تواند تأثیرات منفی بر روی سلامت روانی و جسمی کودک داشته باشد این که چه عواملی باعث این ترس در کودکان می‌شود؟ والدین با چه راهکارهایی می‌توانند بر این ترس کودک خود غلبه کرده یا آن را کاهش دهند. از جمله مواردی است که سعی شده است در این نوشتار به آن پرداخته شود.
دلایلی که باعث ترس کودک از آمپول می‌شوند
برای درمان هر بیماری یا اختلالی باید ابتدا دلایل ایجاد آن را بدانیم چرا که این کار به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم آن مشکل را برطرف کنیم. ترس از آمپول از جمله مشکلات شایع در دوران کودکی است، که در صورت عدم درمان، می‌تواند تا بزرگسالی هم ادامه پیدا کند. شاید دلایل زیادی در ایجاد این نوع ترس دخیل باشند. در ادامه به برخی از عواملی که می‌تواند باعث ترس کودک از آمپول شود، می‌پردازیم.
ترساندن کودک با آمپول
در بسیاری از مواقع می‌بینیم که والدین برای این که از شیطنت یا شلوغ بازی کودک جلوگیری کنند یا به نوعی کودک را بترسانند همواره این جمله را به کار می‌برند که:« اگر شلوغ کنی یا به حرف من گوش ندهی می‌برمت دکتر، تا آمپولت بزنه». شاید والدی که این جمله را به کار می‌برد، متوجه نشود که چگونه ناخودآگاه باعث ترس فرزندش از آمپول می‌شود. چرا که کودک در ذهن خود همواره این دو کلمه را عامل ترس می‌داند.
تجربه دردناک و خاطره منفی از دوران کودکی
گاهی فرد به خاطر تجربه دردناکی که از تزریق آمپول در کودکی داشته نسبت به این قضیه حساسیت پیدا می‌کند. این که فردی کم تجربه به او آمپول زده که باعث درد زیادی در او شده است. بنابراین کودک همواره تصور می‌کند که آمپول زدن مساوی با تکرار همان صحنه است یا این که آمپول زدن شخصی دیگری را که وحشت زیادی کرده بود را دیده و این خاطره در ذهن او ماندگار شده است. همچنین تجربه کودک از آمپول دندان پزشکی که باعث ایجاد احساس درد شدیدی در کودک شده نیز می‌تواند باعث ترس کودک از سوزن شود. بنابراین این تجربه‌ها و خاطرات می‌تواند در ذهن کودکان نقش ببیند و تکرار آن برای کودک ایجاد ترس کند.
سابقه خانودگی
طبق تحقیقات اعضای خانواده بسیاری از کودکانی که از آمپول هراس دارند نیز در گذشته نسبت به آمپول احساس ترس شدیدی داشته‌اند.
راهکارهایی برای از بین بردن ترس کودک از آمپول
اگر ترس از آمپول در کودکان یا حتی بزرگسالان به قدری زیاد شود که مانع از تزریق آن به فرد شود، ممکن است فرد دچار بیماری شناخته شده‌ای به نام «سوزن هراسی» یا «تریپانوفوبیا» شود. در این حالت نوعی ترس شدید از سوزن و هر نوع تزریقی در فرد ایجاد می‌شود. در این میان ترس از آمپول شایع‌ترین آن‌هاست.
بهتر است وقتی این ترس را در کودکمان دیدیم از ابتدا آن را جدی گرفته و با راهکارهای مناسب به او کمک کنیم. با استفاده از روش‌های مختلفی می‌توان به کودک کمک کرد تا با این ترس مقابله کند. از جمله این روش‌ها:
با کودک درباره عملکرد آمپول صحبت کرده و به او دروغ نگویید
از جمله مهم‌ترین کارهایی که والدین در این زمینه می‌توانند انجام دهند این است که با کودک خود درباره آمپول و نحوه عملکرد آن صحبت کنند و این که چگونه به او کمک می‌کند تا بهبود یابد. نباید به کودک به دروغ بگویند که آمپول درد ندارد. بلکه به سادگی و صادقانه پاسخ دهند، بله، درد دارد، اما فقط برای چند ثانیه.
همچنین اگر قبل از رفتن به مراکز درمانی، کودک از شما پرسید که آیا قرار است آمپول بزنند، به دروغ نگویید که آمپول نمی‌زنند. بگویید:"ممکن است امروز نیاز به آمپول داشته باشی، اما مطمئن نیستم که امروز انجام شود». صداقت و دادن اطلاعات مفید برای آماده کردن کودک، بسیار کمک کننده است. باید کودکان را برای این کار آماده کنیم. بهتر است توضیح دهیم که زدن این آمپول به آنها چه کمکی می‌کند.
آمپول زدن را برای کودک به شکل یک بازی در بیاورید
راهکار دیگر برای کاهش ترس کودک این است که والدین مراحل تزریق آمپول را برای کودک به شکل یک بازی در بیاورند. این که شما پزشکی هستید که برای درمان بیمار خود قرار است به او آمپول تزریق کنید. با یک سرنگ خالی، به فرزند خود نشان دهید که چگونه باید این کار را انجام دهید. بدین وسیله به فرزند خود فرایند تزریق را نشان داده و او را با این فرایند آشنا می‌کنید. والدین می‌توانند تمام این مراحل را به دور از دروغ و شفاف برای کودک خود توضیح و آموزش دهند.
به کودک بگویید قبل از تزریق، نفس عمیق بکشد
برای کودکان بزرگ‌تر این روش از جمله تکنیک‌های کمک کننده است. شما می‌توانید به آنها بگویید که قبل از تزریق، نفس عمیق کشیده، آن را نگه داشته باشند در این حین، سرنگ را به آرامی به بدنش وارد کنید. در این شیوه، حواس و تمرکز کودک روی تنفس و آرامش است.
با دادن پاداش به کودک برای او انگیزه ایجاد کنید
در برخی از مواقع قول یک پاداش کوچک می‌تواند در کودک ایجاد انگیزه کرده و به کاهش درد کمک کند. البته والدین در این موارد نباید قول هدایای عجیب و غریب بدهند که نتوانند از عهده آن برآیند یا کودک را نسبت به این قضیه شرطی کنند.
کودکان را به خاطر این کار تشویق کنید
تشویق کودکان به انجام این کار و دادن اعتماد به نفس به او نیز می‌تواند کمک زیادی به آنها بکند. مانند گفتن جملاتی مثل؛ زدن آمپول نشانه شجاعت اوست، به رشد او کمک می‌کند، باعث افزایش سرعت بزرگ شدن‌اش می‌شود، باعث می‌تواند احساس ترس کودک را از بین ببرد.
ذهن کودک را از موضوع آمپول زدن منحرف کنید
والدین می‌توانند در این شیوه با استفاده از وسایلی مانند گوشی که در حال حاضر کودکان زیادی به آن وابسته هستند می‌توانند برای منحرف کردن ذهن فرزندشان قبل از تزریق، در اتاق انتظار استفاده کنند، به طوری که آنها حواس‌شان نسبت به آمپول کاملا پرت شود. همچنین برای آرامش و حواس پرتی کودک حین تزریق آمپول، وسایل مورد علاقه او مانند یک اسباب بازی سرگرم کننده یا عروسک جدید او را به همراه داشته باشید. برای مثال از کودکتان بخواهید عروسکش را به پزشک معرفی کند.
از بی‌حس کننده‌ها یا شیوه‌های دیگر برای کاهش درد کودک استفاده کنند
هر چند که برخی از کارشناسان استفاده از بی حس کننده‌ها را در کاهش اثر واکسن‌ها توصیه نمی‌کنند اما به نظر می‌رسد با مشورت پزشک این شیوه برای کاهش درد کودک در موقع آمپول زدن استفاده کنیم، مفید باشد. والدین باید یک ساعت قبل از تزریق از این کرم‌ها استفاده کنند. این شیوه به کاهش درد و احساس ترس کودک نسبت به تزریق آمپول کمک می‌کند.
والدین در زمان تزریق آمپول آرامش داشته باشند
فرزندان شما در این مواقع اگر احساس کنند که نگران هستید، آنها نیز دچار اضطراب می‌شوند. پس لبخند بزنید، صبور باشید و گرم و آرام صحبت کنید. سعی کنید زیاد شلوغ نکنید و حرف نزنید. تنها زمانی که از شما سوال پرسید جواب او را کوتاه و با صداقت دهید. در صورتی که فرزند شما عصبی می‌شود در زمان تزریق به او نزدیک نشوید و به پرستار یا پزشک اجازه بدهید به تنهایی کارش را انجام بدهد. برای ایجاد حس حمایت و همدردی از دور به او بفهمانید که حواس شما به او است.
والدین برای رفع ترس کودکان پس از تزریق، آنها را در آغوش بگیرند
بعد از اینکه آمپول زدن تمام شد، بهتر است والدین فرزند خود را در آغوش بگیرند. او را ببوسند تا آرام شده و حالش بهتر شود.
سخن نهایی
ترس از آمپول در اکثر کودکان وجود دارد این والدین هستند که باید با استفاده از راهکارهای مختلف به فرزندشان در این مواقع آرامش دهند. برای از بین بردن ترس از آمپول در کودکان لازم است کودک مهارت‌های مقابله با این ترس را یاد بگیرد. نکته مهمی که والدین باید به آن توجه کنند، کمک به فرزندشان جهت غلبه بر این ترس است.