آریا جوان - فرادید / تکامل بزرگترین پستاندار روی زمین، تغییری است شگفت‌انگیزتر از آن چیزی که تصور می‌کنید. نهنگ‌ها، دلفین‌ها و گرازماهیان از معدود پستانداران زمینی تکامل یافتند که ظاهرا بعد از ورود به خشکی دوباره به دریاها بازگشتند تا از منابع سرشار آن‌ها استفاده کنند. اطلاعات کمی درباره این سفر برگشت وجود دارد که دهه‌هاست دانشمندان را متحیر کرده است.
نزدیکترین خویشاوندان نهنگ در قلمروی حیوانات آن‌هایی هستند که امروزه در خشکی باقی مانده‌اند. نهنگ‌ها ارتباط نزدیکی با اسب آبی یا حتی گوزن، خوک و زرافه دارند تا سایر جانوران دریایی. آن‌ها به راسته آرتیوداکتیلا تعلق دارند که بیشتر شامل پستانداران سم‌دار می‌شود.

درک این طبقه‌بندی اصلا آسان نبوده است. جانورشناسان تکاملی دهه‌ها به این فکر می‌کردند که جانورانی مثل نهنگ‌ها و دلفین‌ها از کجا آمده‌اند، زیرا آن‌ها کاملاً شبیه سایر جانوران دریایی یا حتی پستانداران نیستند.
دهه 1990 بود که تحقیقات قابل‌اطمینان (مانند مطالعه سال 1994 درباره زیست‌شناسی مولکولی و تکامل) سرانجام آن‌ها را در دسته‌ای مانند اسب‌های آبی، نشخوارکنندگان و خوک‌ها قرار داد.
بدون اطلاع دانشمندان در غرب و چندین دهه قبل از اینکه آن‌ها به ارتباط بین نهنگ‌ها و خوک‌ها پی ببرند، فسیل عجیبی کشف شد. این فسیل بسیار دورتر از دریاها پیدا شد، جایی در هیمالیاهای غربی هند و پاکستان.
این فسیل متعلق به ایندوهی‌یِس ایندورِی (Indohyus indirae) بود که کلید کشف یکی از آخرین اجداد نهنگ ساکن در خشکی بود.
چگونه ایندوهی‌یِس کشف شد
زمین‌شناس هندی اِی. رانگا رائو سال 1971 به طور اتفاقی در زمین‌های صخره‌ای کشمیر به چند فسیل ساده (تعدادی دندان و تکه‌ای استخوان فک) برخورد کرد. او نمی‌دانست این بقایای کوچک، راز بزرگی درباره منشاء نهنگ‌ها را در خود دارند.
این فسیل‌ها و اهمیت‌شان سال‌ها ناشناخته ماند تا زمانی که بیوه‌ی رائو این کلکسیون را به دکتر هانس تیویسن دیرین‌شناس اهدا کرد و او داستان واقعی ایندوهی‌یِس را کشف کرد.
موجودی که این فسیل‌ها به او تعلق داشتند بزرگتر از یک گربه خانگی نبوده و احتمالاً زمان زنده بودن، شبیه یک گوزن-موش بوده و پوزه و دم دراز و همچنین سم داشته است. تخمین زده شده که قدمت آن تقریباً 48 میلیون سال است.
سال 2007، وقتی مقاله‌ای در Nature منتشر شد که به یک قسمت کوچک از بدن ایندوهی‌یِس اشاره کرد و سبب ایجاد غوغا در جامعه علمی شد، جهان متوجه تأثیر این فسیل بر درک ما از تکامل برخی از بزرگترین پستانداران آبزی شد.
یک استخوان گوش ضخیم به نام «اینوالیوکروم» در فسیل ایندوهی‌یِس پیدا شد. این استخوان قبلاً فقط در نهنگ‌ها و سایر پستاندران آبزی دیده شده بود، چون به آن‌ها کمک می‌کند زیر آب بشنوند.
کاربرد این عضو در یک جانور سم‌دار ساکن خشکی چیست؟
تنها توضیح این بود که این جانور احتمالاً می‌توانسته هم در خشکی و هم در آب زندگی کند. ایندوهی‌یِس حتی پاهای بسیار متراکمی داشته که این ویژگی در اسب آبی دیده می‌شود. اسب‌های آبی نمی‌توانند شنا کنند، اما پاهای کلفت‌شان به آن‌ها کمک می‌کند هنگام راه رفتن در آب، سنگینی کنند و در آب بمانند. آن‌ها در صورت نیاز می‌توانند نفس خود را تا شش دقیقه حبس کنند.
استخوان دیگری در مچ پای ایندوهی‌یِس به نام «تالوس» تأیید کرد که این جانور نزدیک‌ترین جد ساکن خشکی نهنگ‌ها است و همچنین در رده جفت‌سُم‌سانان است؛ یک قطعه دیگر پازل که درست مطابقت یافت.
با این حال، هیچ یک از اینها به روشنی توضیح نمی‌دهد چگونه این موجود کوچک به آبزیان عظیم‌الجثه تکامل یافتند. نهنگ آبی حدود 15000 بار سنگین‌تر از اجداد کوچک و گوزن‌مانند خود است.