بزرگنمايي:

آریا جوان - دیده‌بان ایران / فریدون عباسی رییس اسبق سازمان انرژی اتمی با بیان این که بخش مهمی از ناترازی انرژی ناشی از سوء مدیریت در بخش‌های دولتی و طولانی بودن بروکراسی‌های اداری است، عنوان کرد: جناح‌های سیاسی ایران، مشکل ناترازی انرژی را به یک مساله سیاسی تبدیل کرده‌اند.
«فریدون عباسی» رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی و رئیس کمیسیون انرژی در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی در تحلیل علت تشدید ناترازی‌های انرژی در فصل سرد امسال که منجر به قطعی بی‌سابقه برق در بخش‌های خانگی و صنایع در این ایام و همچنین کمبود گاز طبیعی و سایر انواع سوخت شده است، توضیح داد: در بسیاری از کشورهای جهان وقتی پدیده‌های گرما یا سرما در فصل‌های گرم یا سرد سال به حدی می‌رسد که در سال‌های قبل کمتر تجربه شده بود، بحران‌هایی در آن کشورها ایجاد می‌شود؛ نمونه چنین بحرانی را چند سال قبل در زمستان در انگلیس و برخی دیگر از کشورهای اروپایی مشاهده کردیم که فرودگاه‌های آن‌ها به علت سرما و یخبندان از کار افتاد یا شبکه‌های آب و برق آن‌ها دچار مشکل شد. یا به طور مثال، وقتی طوفان‌های اقیانوسی رخ می‌دهد، کشورهایی مثل آمریکا و ژاپن که در مجاورت اقیانوس‌های آرام و اطلس قرار گرفته‌اند، دچار خسارت‌هایی می‌شوند و بعضا این خسارت‌ها، کیلومترها در داخل خاک این کشورها نفوذ می‌کند و آسیب شدیدی را وارد می‌کند.
رئیس پیشین کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: در سال‌های قبل مشاهده کرده‌ایم که وقتی هوای اروپا به‌شدت گرم می‌شود، برخی کشورها حتی تلفات انسانی می‌دهند، زیرا وقتی دما به 35 تا 40 درجه سانتی‌گراد می‌رسد، نمی‌توانند تحمل کنند، چون اساسا خیلی از کشورهای اروپایی بخصوص کشورهایی که در شمال این قاره قرار گرفته‌اند، کولر ندارند، حتی کانال کولر در ساختمان‌های آن‌ها تعبیه نشده است و حتی بعضا پنکه هم ندارند.

جناح‌های سیاسی ایران، مشکل ناترازی انرژی را به یک مساله سیاسی تبدیل کرده‌اند
عباسی به وجود نظام سرمایه‌داری در آمریکا و کشورهای اروپایی اشاره کرد و گفت: در کشورهای غربی نظام سرمایه‌داری حاکم است که در آن، دولت در تولید انرژی نقشی ندارد و قیمت‌ها آزاد است. ولی در کشوری مثل ایران، انرژی همیشه به صورت یارانه‌ای به دست مردم رسیده و چون قیمت آن هم پایین است، شهروندان خیلی در مصرف انرژی دقت ندارند. البته نمی‌توان تقصیر مشکل ناترازی انرژی را به گردن مردم انداخت، زیرا به هر حال، حاکمیت نقش اساسی دارد که در زمینه صرفه‌جویی در مصرف انرژی برای مردم فرهنگ‌سازی کند.
رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی ادامه داد: سال‌های متمادی هر کس که می‌خواست از مردم رای بگیرد، موضوعات مربوط به رفاهیات جامعه را تبلیغ کرده و گفته است که مردم باید به‌راحتی از برق و سوخت استفاده کنند. البته در ایام بعد از انتخابات، مسئولان همیشه بر لزوم صرفه‌جویی در مصرف انرژی تاکید کرده‌اند، از جمله این که این روزها دکتر پزشکیان از مردم خواسته است که دمای هوای منازل خود را دو درجه کاهش دهند. البته خود من نیز همیشه بخصوص وقتی نماینده مجلس بودم، بر لزوم صرفه‌جویی تاکید کرده‌ام، ولی آیا جناح‌های سیاسی کشورمان وقتی که جناح رقیب آن‌ها بر سر کار است، در این زمینه تبلیغ می‌کنند یا سعی می‌کنند مشکل ناترازی انرژی را به چماقی تبدیل کنند و آن را بر سر دولت مستقر بزنند؟
وی در ادامه یادآور شد: چه وقتی که جناح اصلاح‌طلب سر کار بوده است، چه جناح اصولگرا، سعی کرده است از ابزار مشکلات حوزه انرژی از جمله قطعی برق یا گاز، به نفع خودش و علیه جناح رقیب استفاده کند و شعارهایی بدهد که بتواند رای مردم را در دوره بعدی انتخابات کسب کند؛ بنابراین اساسا در ایران، جناح‌های سیاسی، مشکل ناترازی انرژی را به یک مساله سیاسی تبدیل کرده‌اند.
کاهش سرمایه اجتماعی باعث کم شدن همراهی مردم در امر صرفه‌جویی شده است
عباسی به ارزانی انرژی در کشورمان نیز اشاره و عنوان کرد: همیشه گفته می‌شود که اگر مردم مجبور باشند قیمت واقعی حامل‌های انرژی را بپردازند، به‌ناچار صرفه‌جویی خواهند کرد. ولی جای طرح این سوال وجود دارد که آیا تا قبل از این که نظام حقوق و دستمزد در ایران اصلاح شود، می‌توانیم از مردم توقع داشته باشیم که قیمت واقعی حامل‌های انرژی را پرداخت کنند؟ 
رئیس پیشین کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر این که هیچ‌کدام از دولت‌های قبلی جرات نداشته‌اند که درباره لزوم اصلاح نظام حقوق و دستمزد صحبت کنند، اظهار داشت: در 8 سال گذشته شاهد تورم افسارگسیخته‌ای بوده‌ایم که سال به سال روی هم انباشته شده و قیمت‌ها را به صورت تصاعدی بالا برده است. این در حالی است که حقوق، دستمزد و مستمری شاغلان یا بازنشستگان بخش‌های دولتی و خصوصی به هیچ وجه متناسب با نرخ تورم بالا نرفته و همین مساله به کاهش سرمایه اجتماعی دامن زده است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: کاهش سرمایه اجتماعی باعث می‌شود که دیگر مردم در مواردی مثل صرفه‌جویی در مصرف انرژی با دولت همراهی نخواهند کرد. زیرا وقتی مردم می‌بینند که نمی‌توانند زندگی خود را اداره کنند، اهمیت درخواست‌های مسئولان دولتی در زمینه‌هایی مختلف از جمله صرفه‌جویی در مصرف انرژی برایشان کم می‌شود.
کمیسیون انرژی مجلس به فکر حل مشکلات تخصصی این حوزه نیست
عباسی با بیان این که مشکلات متعددی نیز در بخش‌های مدیریتی در حوزه انرژی کشور وجود دارد، توضیح داد: در همین کمیسیون انرژی مجلس که بنده هم چهار سال در آن عضویت داشتم، آیا واقعا افراد متخصص در این حوزه حضور دارند؟ یعنی آیا افرادی که به عضویت این کمیسیون درمی‌آیند، واقعا تحصیلکرده‌های رشته‌های مرتبط با انرژی هستند یا این‌ها نماینده‌های حوزه‌های انرژی کشور مثل ایلام، خوزستان، بوشهر و هرمزگان هستند؟ حداقل در دوره‌ای که من عضو کمیسیون انرژی بودیم، بیشتر اعضای این کمیسیون یا حقوق خوانده بودند یا در حوزه بازرگانی تخصص داشتند و البته برخی هم متخصص رشته‌های فنی و مهندسی بودند.
رئیس پیشین کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: جلسات کمیسیون چه در دوره‌ای که بنده عضو آن بودم و چه در دوره‌های قبل یا بعد از آن، اساسا به بررسی چه مواردی می‌گذرد؟ آیا این‌طور هست که جلسات کمیته‌های تخصصی به‌موقع تشکیل شوند و متخصصان وزارتخانه‌ها، بخش خصوصی، اتاق بازرگانی و ... را دعوت کنند و از دل این جلسات به ارائه طرح‌های مناسب برسند؟ آیا نمایندگان مجلس در این کمیسیون، به انجام وظایف نظارتی خودشان توجه دارند یا فقط به دنبال رتق و فتق امور حوزه انتخابیه خود هستند؟ یعنی بیشتر برای مسائل مربوط به حوزه انتخابیه خود با وزیران نفت و نیرو ارتباط می‌گیرند؟ مثلا به دنبال آن هستند که پول‌های مربوط به مسئولیت‌های اجتماعی را از شرکت‌های زیرمجموعه این دو وزارتخانه بگیرند و در امور حوزه انتخابیه خود هزینه کنند؟
وی در ادامه بیان کرد: این مشکل در سایر کمیسیون‌های تخصصی مجلس هم وجود دارد و مردم باید در انتخابات دقت بیشتری کنند و از خودشان بپرسند نماینده‌ای که می‌خواهند به مجلس بفرستند، آیا فقط باید به امور عمرانی و مسائل اجتماعی حوزه انتخابیه خود توجه کند یا باید در کمیسیون‌های تخصصی مجلس به دنبال اصلاح قوانین موجود، وضع قوانین جدید و نظارت بر دستگاه‌های اجرایی باشند و کارهایی را انجام بدهند که به درد کل کشور بخورد؟
تغییرات مدیریتی وزارت نفت در دولت جدید، به مشکل کمبود سوخت در کشور دامن زده است
عباسی در پاسخ به این سوال که چرا در شروع به کار دولت جدید، مشکل ناترازی انرژی، خود را به شکل بی‌سابقه‌ای خود را نشان داده است، گفت: دولت‌های جدیدی که در ایران روی کار می‌آیند، همگی مثل انسان‌های اولیه رفتار می‌کنند، یعنی می‌خواهند همه کارها را از صفر شروع کنند و از بخش‌های مدیریت میانی و مدیریت ارشد قبل از خود استفاده نمی‌کنند. در همین دولت چهاردهم نیز به محض تحویل کار به وزیر جدید نفت، بسیاری از معاونان و مدیران ارشد تغییر کردند. متاسفانه تغییرات مدیریتی وزارت نفت در شروع دولت جدید، به مشکلات مربوط به کمبود سوخت در کشور دامن زده است.
رئیس پیشین کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: مثلا در حوزه پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، معاون قبلی دو سه سال کارهایی را در حوزه ذخیره‌سازی و مدیریت سوخت انجام می‌داد؟ آیا بهتر نبود که شش ماه یک نفر را کنار دست ایشان بگذارند که موضوعات مربوط به گازوئیل، مازوت و ... را دنبال کند و اطلاعات و تجربیات موجود به شکل کامل منتقل شود، بعد معاون مربوطه را تغییر می‌دادند؟ یا به طور مثال اگر در شرکت ملی گاز و سایر بخش‌های زیرمجموعه وزارت نفت نیز همین کار را می‌کردند، بهتر نبود؟
رئیس اسبق سازمان سازمان انرژی اتمی در ادامه بیان کرد: اکنون در وزارت نفت برخی افرادی که تا دیروز معاون وزیر یا مدیر ارشد بوده‌اند، حتی یک اتاق برای نشستن ندارند، چون مثلا اصولگرا بوده‌اند یا به دولت شهید رئیسی وصل بودند. این نشان می‌دهد که مدیران کنونی وزارت نفت، به این موضوعات به دید ملی نگاه نمی‌کنند. البته این مشکل را در دولت قبل هم داشتیم و در دولت سیزدهم نیز عده‌ای به دنبال آن بودند که هر کسی در دولت روحانی سمت مدیریتی گرفته بود را کنار بگذارند؛ به این بهانه که این افراد مسئول وضع موجود هستند، قبول، ولی نباید مملکت را با تغییرات مدیریتی شدید و ناگهانی به هم بریزیم. 
وی همچنین گفت: متاسفانه چه وقتی دولت اصولگرا روی کار می‌آید و چه وقتی دولت اصلاح‌طلب قدرت را به دست می‌گیرد، آقایان به‌جای این که به فکر ممکلت باشند، همان ابتدا به قلع و قمع کردن یکدیگر می‌پردازند. این در حالی است که مدیران هر دو جناح سرمایه‌های کشور هستند و باید همه آن‌ها را براساس تخصص و تعهد و کارآمدی در دولت حفظ کنیم. تا موقعی که این تغییر مدیریت‌های ناگهانی وجود داشته باشد نیز آش همین آش و کاسه همین کاسه خواهد بود؛ چون دوره‌های دو ساله یا چهار ساله، زمان کافی نیست که افراد بتوانند برنامه‌های بلندمدتی اجرا کنند.
مدیران حوزه نفت فکر می‌کنند که خیلی بچه پولدار هستند
نماینده اسبق کازرون در مجلس شورای اسلامی گفت: هم به آقای اوجی (وزیر نفت دولت شهید رئیسی) و هم مدیران کنونی وزارت نفت گفته‌ام که شما به اشتباه فکر می‌کنید که خیلی بچه پولدار هستید و گمان می‌کنید که سرمایه‌گذار باید پشت در شما بنشیند و التماس کند تا شاید دو یا سه سال دیگر به او جواب بدهید.
عباسی با بیان این که بخش مهمی از ناترازی انرژی ناشی از سوء مدیریت در بخش‌های دولتی و طولانی بودن بروکراسی‌های اداری است، عنوان کرد: برای این که یک قرارداد در حوزه نفت و گاز امضا شود که یا میزان استخراج را بیشتر کنیم یا راندمان تولید را بالاتر ببریم یا تعمیرات را زودتر انجام دهیم، حداقل سه سال در دولت زمان می‌برد. متاسفانه دست‌های ناپاکی هم هست که از تسریع امور در این زمینه جلوگیری می‌کند.