بزرگنمايي:

آریا جوان - پوسیدگی دندان، بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین بیماری غیر واگیر بین بیماری‌ها در کل دنیا است. با توجه به بالا بودن هزینه‌های درمان، طبق گفته متخصصین حوزه دهان و دندان پیشگیری برای مردم و دولت بهتر و ارزان‌تر است. همچنین، استفاده از «وارنیش فلورایدتراپی» اقدامی است که 25 تا 75 درصد پوسیدگی دندان‌ها را کاهش می‌دهد.

سال‌ها است که ایمپلنت‌های دندانی، کامپوزیت ولمینیت جایگزین دندان‌های مصنوعی متحرک و روکش‌های دندانی سابق شده‌اند. همین پیشرفت‌های علم دندان‌پزشکی باعث شده تا در پس ذهنی بسیاری از افراد جامعه راه‌های درمان این عضو بدن آسان جلو کند. اما غافل از آنکه عضو جایگزین هیچ زمانی نمی‌تواند کارایی عضو و اندام واقعی بدن را داشته باشد. طبق آخرین پژوهش‌های حوزه دندان‌پزشکی که در سال 95 انجام‌شده، مشخص‌شده است، شاخص پوسیدگی دندان ایرانی‌ها 1.84 است. این درحالی‌که طبق گفته علی تاجرنیا، دندان‌پزشک و رئیس هیئت‌مدیره جامعه دندانپزشکی ایران: «الان کشور‌های اسکاندیناوی، شاخص پوسیدگی دهان و دندان به صفر رسیده است.» موضوعی که شرایط کنونی کشور بسیار از آن دور است. در همین راستا رضا یزدانی دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصص وزارت بهداشت گفت: «دوازده‌ساله‌ها حداقل دو دندان پوسیده یا پرشده دارند. همچنین، کودکان پنج‌ساله این تعداد، بیشتر از پنج عدد است.»
جایگاه بهداشت دهان و دندان در ایران
«DMFT» شاخصی است که تعداد دندان‌های پوسیده، کشیده و یا پرشده را نشان می‌دهد. طبق آخرین پژوهش‌های حوزه دندان‌پزشکی که در سال 95 انجام‌شده، مشخص‌شده است، شاخص پوسیدگی دندان ایرانی‌ها 1.84 است. در همین راستا، رضا یزدانی دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصص وزارت بهداشت خرداد ماه در مصاحبه‌ای گفت: «بیش از سه میلیارد نفر دندان پوسیده در دنیا دارند که درمان نشده است. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. پوسیدگی دندان در میان افراد بزرگ‌سال بالای پانزده سال مشاهده می‌شود که با توجه به رده سنی درصد آن متفاوت است. شاخص پوسیدگی دندان در دوازده‌ساله‌ها عدد دو را نشان می‌دهد. یعنی حداقل دو دندان آنها پرشده یا پوسیده است. در بین کودکان پنج‌ساله که دندان‌های شیری دارند، عدد این شاخص بیشتر از پنج است. البته باید توجه کرد که افراد اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند، مشکلی برای آنها پیش نمی‌آید.»
گزارش «خدمات بهداشتی و درمانی دهان و دندان در ایران؛ چالش‌ها و راهکارها» مرکز پژوهش‌های مجلس تأکید دارد که درمان‌های دندان‌پزشکی همیشه جزو گران‌ترین درمان‌ها میان تمام بیماری‌های مزمن هستند و بار اقتصادی زیادی هم بر افراد و هم بر سیستم‌های مراقبت بهداشتی تحمیل می‌کنند. پس برای ارتقای سلامت دهان و دندان سه بُعد بهداشت و پیشگیری، درمان و آموزش را باید در نظر گرفت. در جای دیگر این گزارش آمده است، یکی از چالش‌های حوزه بهداشت و پیشگیری، ناکافی بودن منابع انسانی مربوط به حوزه بهداشت و پیشگیری در مدارس است. موضوعی که می‌تواند به‌سادگی بخش عمده پوسیدگی دندان در کشور را کنترل کند. به همین منظور برای کنترل و کاهش پوسیدگی تعداد دندان‌های پوسیده دانش‌آموزان زیر چهارده سال و در راستای اجرای برنامه «تحول نظام سلامت» وزارت آموزش‌وپرورش در سال 93 با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اولین مرحله «وارنیش‌فلورایدتراپی» را در مدارس ابتدایی کشور آغاز کرد. این اقدام باهدف کاهش شاخص پوسیدگی دندان در این محدوده سنی از 2.9 به شاخص عدد یک بود.
وارنیش فلورایدتراپی چیست و چه کارایی دارد؟
دو شیوه «سامان‌مند» یا «سیستمیک» و «موضعی» برای انجام فلورایدتراپی وجود دارد. در شیوه سامان‌مند، فلوراید به آب آشامیدن، نمک یا شیر اضافه می‌شود. شیوه‌ای که متدوال نیست و کارایی زیادی ندارد. اما شیوه موضعی رواج بیشتری دارد. در این روش فلوراید در خمیردندان، به صورت دهان‌شویه و به صورت «وارنیش» در دسترس افراد قرار می‌گیرد. باید توجه کرد که تصوری در بین مردم وجود دارد که با بالا رفتن سن، باید پوسیدگی دندان اتفاق بیفتد. تحقیقات حوزه دندان‌پزشکی ثابت کرده است، با انجام وارنیش فلورایدتراپی حدود 25 تا 45 درصد از پوسیدگی دندان کنترل می‌شود. چون فلوراید در استخوان‌ها و دندان‌های در حال رشد کودکان جمع می‌شود و مینای دندان آنهای را قبل از پیدایش مقاوم می‌کند. به بیان جزئی، فلوراید‌تراپی مواد معدنی مینای دندان را با فلوراید ترکیب می‌کند و مقاومت دندان‌ها را در مقابل اسید تولیدشده توسط میکروارگانیسم‌های پلاک میکروبی دهان را بالا می‌برد.
بنابر توضیحاتی گفته‌شده و با توجه به اهمیت حفظ دندان افراد می‌توان نتیجه گرفت، پیشگیری همواره از اهمیت بالاتری به نسبت درمان برخوردار است. به همین منظور، باید برای حفظ دندان از کودکی اقدام کرد. رحمانعلی طاهری رئیس گروه سلامت دهان و دندان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پیش‌تر اظهار کرده بود: «شاید بزرگ‌ترین کمک به بهبود سلامت دندانی کودکان در سرتاسر دنیا، کشف و کاربرد فلوراید به‌عنوان یک اقدام پیشگیری از پوسیدگی باشد. در طرح ارتقای سلامت دهان و دندان دانش‌آموزان تا سال 98 حدود هفت میلیون دانش‌آموز تحت پوشش خود قرار داده است. باید توجه کرد که اجرای متوالی این طرح، در دو نوبت در سال و به‌طور متوسط هر شش ماه یک‌بار برای دانش‌آموزان مؤثر است. همچنین، 35 تا 70 درصد از پوسیدگی دندان پیشگیری می‌کند.» همچنین، سید محمود واعظ پور سرپرست مرکز بهداشت شهرستان یزد به ایرنا گفت: «این روش به‌ویژه برای کودکان مفید است، زیرا دندان‌های آنها را به‌طور مؤثری محافظت می‌کند و احتمال بروز پوسیدگی در آنها کاهش می‌یابد.»