آریا جوان

آخرين مطالب

فریدون شهبازیان، هنرمندی که برای شجریان و ایرج و الهه و عهدیه هم موسیقی نوشت نگاه سیاسی

فریدون شهبازیان، هنرمندی که برای شجریان و ایرج و الهه و عهدیه هم موسیقی نوشت
  بزرگنمايي:

آریا جوان - این آخرین نت چه تلخ بود، این آخرین نت که سکوت را به همراه داشت، آن هم سکوتی ابدی برای کسی که در همه عمر صداها را نوشت و رهبری کرد تا «خیام» جرعه‌ای از خیال را به کام سحرگان بریزد و «محمدرضا شجریانِ» نغمه‌خوان آواز سر دهد که: «هنگام سپیده‌دم خروس سحری، / دانی که چرا همی‌کند نوحه‌گری؟/ یعنی که: نمودند در آیینهٔ صبح/ کز عمر شبی گذشت و تو بیخبری» و چه پر اندوه که این خروس سحری خبر داد که فریدون شهبازیان چهره در نقاب خاک کشید.

فریدون شهبازیان که صبح امروز «با هفت هزارسالگان سربه‌سر» شد، از کودکی شیفته موسیقی بود و صدایی از درون سینه‌اش او را می‌خواند تا نغمه‌ها را برای سازها سامان دهد. پدرش از او خواست تا در کودکی با هنر هم‌بازی شود و از ابتدایی ویولن به دست گرفت. اولین معلمش «عطاالله خادم میثاق» بود؛ اما آن که بر او تأثیر عمیق گذاشت معلم میثاق «سرژ خوتسیف» روس بود. ویولن راهی بود که فریدون شهبازیان یافته بود تا نگاه‌ها را به خودش جلب کند و این شد که در 17 سالگی هم دیپلم این ساز را داشت و هم عضوی از ارکسترسمفونیک تهران شده بود.
پنجه و توانایی که در آرشه کشیدن داشت او را به ارکستر «گل‌های رادیو» برد آن هم به رهبری صاحب‌نامان آن روزگار «روح‌الله خالقی» و پس از او جواد معروفی. شاگردی ابوالحسن صبا از او چهره‌ای ساخت که اگرچه با ساختار موسیقی کلاسیک غربی سازها آشنا بود و بخشی از آن مکتب محسوب می‌شد؛ اما روح موسیقی ایران در آثارش باقی‌مانده و مخاطب آن را می‌شنید، آثارش تلفیق جهان‌های شرق و غرب بود پیش از آن که همچون امروز مد شده باشد. جان موسیقی ایران به روی سازهای کلاسیک و مدرن غربی برد و آثاری ساخت که باعث شگفتی بود.

آریا جوان


فریدون شهبازیان و آواز ایرانی
شهبازیان برای بهترین صداهای زن و مرد ایرانی موسیقی نوشت، از محمدرضا شجریان تا گیتی پاشایی، از علیرضا افتخاری و محمد اصفهانی تا خدیجه دده بالا (مهستی). از کلاسیک‌های موسیقی ایرانی همچون عهدیه و سیمابینا و عبدالوهاب شهیدی تا ایرج و اکبر گلپا. در موسیقی مدرن برای جوانان دهه هفتاد از علیرضا عصار تا حسین زمان موسیقی نوشت و آنان با آثار او صاحب‌نام شدند.
فهرست بلند بالایی است نام خوانندگانی که او برایشان موسیقی ساخت، بسیاری از نام‌ها را می‌توان به فهرست بالا اضافه کرد، کار ویژه او این بود که بر اساس موسیقی درونی هر خواننده به نت‌های اثرشان شناسنامه می‌داد و می‌نوشت. قطعاً آنچه برای الهه می‌ساخت تا آنچه برای سیمین غانم متفاوت بود و این دو با پری زنگنه و... نت‌هایی که شهبازیان می‌ساخت با روح و حضور خواننده پیوند می‌خورد.
شهبازیان و آلبوم‌های غول‌های ادبیات ایران
شهبازیان جایی در زندگی‌اش با شعر کلاسیک ایرانی و خداوندگاران ادبیات گره می‌خورد، وقتی که قرار است به پیشنهاد کانون پرورش فکری کودکان آثاری را تولید کند تا شاعران هم‌روزگارش آثار شاعران کلاسیک را بخوانند؛ و چه صدایی از صدای احمد شاملوِ شاعر برای آن که خیام را بازخوانی کند، بهتر است، صدایی که برای خوانش مولوی و حافظ را همین تأثیر را دارد. (اگرچه ادیبانی به شاملو خرده گرفتند که حافظ او در خوانش اشتباه دارد و خود او هم پذیرفت؛ ولی این همه ربطی با شاهکارهای موسیقیای شهبازیان نداشت.)
موسیقی بعد از خوانش «مطرب مهتاب رو آنچه شنیدی بگو» مولوی که شاملو می‌خواند حال و هوای عجیبی دارد چرا که آهنگ‌ساز توجه مخاطب را به شنیده‌های مطرب مهتاب رو جلب می‌کند و آن او را شنیده است.

آریا جوان


محصول همکاری او و شاملو به شعرخوانی شاملو از آثار خودش هم رسید و کاشفان فروتن شوکران با قطعات شهبازیان چنان شنیدنی شد که گاه از شعر و صدای شاعر پیشی می‌گرفت و نت‌ها به جان مخاطب چنان می‌نشست که نت‌ها خود شاعرانه حیات می‌یافتند. و این جمله معنا پیدا می‌کرد که وقتی کلام پایان می‌یابد، موسیقی آغاز می‌شود.
همکاری او فقط به شاملو محدود نشد و با مهدی اخوان ثالث آن پیر شولاپوش برفینه سر هم کشید، اخوان بود و آن نیست‌انگاری خراسانی‌اش، اخوان بود آن تنهایی ابدی در زمستان و تک درختی که شاید روزی جوانه زد و قاصدکی که شاید روزی خبری داشت. اینها همه در یک نوار کاست با موسیقی شهبازیان جمع شد.
او در این مجموعه با هوشنگ ابتهاج شعرهای سعدی را کار کرد و به موسیقی اقوام ایرانی توجه بسیار کرد.
شهبازیان و سینما
فریدون شهبازیان از جمله آنان بود که خود را محدود نکرد به یک نوع کار و وقتی در سال 1353 به او پیشنهاد شد تا برای «غبارنشین‌ها» به کارگردانی داوود روستایی و نویسندگی منوچهر افتخاری موسیقی بنویسد، آن را رد نکرد و کار موسیقی فیلم را شروع کرد. او تقریباً سالی یک و حتی بعضی از سال‌ها موسیقی دو یا سه فیلم یا سریال را نوشت.
او تا پیش از انقلاب برای سه فیلم موسیقی ساخت و بخش بزرگی از آثارش بعد از انقلاب و برای فیلمسازانی همچون داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی، سیروس الوند، مسعود جعفری جوزانی، فریدون جیرانی، رسول ملاقلی‌پور و... بود؛ اما در میان همه این آثار موسیقی لیلا اثر داریوش مهرجویی چنان با جان اثر حرکت می‌کرد، که اندوه جانکاه روی چهره لیلا حاتمی را نقش می‌زد. استفاده هوشمندانه شهبازیان از تک‌نوازی سه‌تار ایرانی برای نشان‌دادن این اندوه بسیار دقیق بود. از جمله مواردی بود که شهبازیان از ساز و موسیقی ردیف دستگاهی ایرانی استفاده کرد. دلایل متعددی دارد از جمله اینکه لیلا گرفتار یک تفکر سنتی بود و موسیقی او باید از دل یک دلتنگی رازآمیز و درآمیخته با سنت می‌آمد و شهبازیان با نت‌های تزیینی این نغمه را چنان ساخت که در فیلم لیلا هم رد و نشان آشکاری نداشت و هم به جان هر مخاطبی نقشی می‌زد.
شهبازیان برای پائیزان رسول صدرعاملی هم اثر تأثیرگذاری نوشت و برای سریال معصومیت از دست رفته داود میرباقری، نگاهی به موسیقی عربی و منطقه داشت که با صدای محمد اصفهانی در تیتراژ تأثیرگذار بود.
درباره شهبازیان و کارهایش بسیار می‌توان نوشت، هر کدام از کارهای او قابلیت بحث دارد، او از سازهای ایرانی در آثارش بهره برد تا آن را با موسیقی کلاسیک و جهانی پیوند دهد و به اثری تبدیل کند که در همه جای جهان به روی مخاطبان اثرگذار باشد.

آریا جوان


لینک کوتاه:
https://www.aryajavan.ir/Fa/News/1439235/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پروژه‌ هیجان‌انگیز اینتل ترکیبی از تبلت، لپ‌تاپ و کنسول دستی است

فروش رسمی آیفون‌ 16 در ایران شروع شد؛ با قیمت نجومی!

پلیس فتا: روی لینک‌های دریافتی در پیام‌رسان‌ها کلیک نکنید

شهر زیر آب شی چنگ در چین

آلودگی هوا در شهر ساحلی چالوس

همنوایی خادمان چایخانه حرم رضوی با محمد حسین حدادیان در شام ولادت ابن‌الرضا (ع)

چالش انداختن بطری آب

حال و هوای حرم امیرالمومنین (ع) در آستانه میلاد

درباره اهل بیت (ع) بنویسید

ساخت خانه با ابرخشت در ایران

4 گوشه دنیا/ قطع 4 انگشت دست به‌دلیل خجالت!

مروری بر مثبت‌ترین و منفی‌ترین نقش‌‌های فرهاد اصلانی

ولی تو باعث شدی شک کنم بش

حسادت شاهپور غلامرضا به شاه

در حقم نصیحتی بفرمایید

فریبرز و اسکندر به سمت "زیر خاکی"

من از دوستم بازی خوردم

دیگه پلتفرم ها شور مافیا بازی را درآورند!

هری کین: بایرن ‏CL‏ ببرد توپ طلا مال من است!‏

کوشکی و فلاح بی‌خبر از معاوضه در فرودگاه!

بیفوما و تراکتور تکذیب شد

کوجو، فیت و باروحیه در اردوی استقلال

بازگشت موسیمانه از نیمکره جنوبی به تهران

انتقاد از داروین؛ در حد لیورپول نیست!

اشلوت روز تلخ مهاجم حریف را ساخت!

مرموش بازهم ثابت کرد چرا گواردیولا ول‌کن او نیست!

گل اول یوونتوس به تورینو توسط کنان یلدیز

گل تماشایی تورینو؛ گل اول تورینو توسط نیکولو ولاسیچ

بن‌بست کامل در استخدام سرمربی خارجی پرسپولیس!

7 عادت که انگیزه‌های‌تان را نابود می‌کند

یک روش جالب و کاربردی برای پس دوز کردن

متا برای سانسور محتواهای مربوط به واکسن کرونا تحت فشار دولت آمریکا قرار داشت

نینتندو به آخرین ویدیوها و تصاویر فاش شده از سوییچ 2 واکنش نشان داد

خطاست گر که روم هرکجا به غیر حریمت

امامِ غریبِ باوفا

امام سجاد (ع) کاری کردند که تشیع دوباره به حیات اجتماعی برگردد

مراحل باورنکردنی گواهینامه رانندگی گرفتن در ژاپن!

با دختر حشمت خان رفته بستنی فروشی

آخه این زندگی من چشم خوردن داره!

صدای تو اومد؛ صدای خنده تو

پروانه به من پناه آورده بود

استقبال مارکوس رشفورد از انتقال به میلان

آغاز ماجراجویی جدید یورگن کلوپ با تماشای فوتبال در فرانسه

گل سوم چلسی به مورکام توسط آدارابیویو

پاری سن ژرمن با خویچا کواراتسخلیا به توافق شخصی رسید

رئال مادرید به رکورد بارسلونا در سوپرکاپ اسپانیا می‌رسد؟

گل چهارم چلسی به مورکام توسط ژائو فلیکس

گل پنجم چلسی به مورکام توسط ژائو فلیکس

صعود پُرگل چلسی در جام حذفی انگلیس

ترکیب رسمی؛ منچسترسیتی - سالفورد