آریا جوان

آخرين مطالب

چرا رومیان باستان یک «الهۀ فاضلاب» داشتند؟ دخترونه پسرونه

چرا رومیان باستان یک «الهۀ فاضلاب» داشتند؟
  بزرگنمايي:

آریا جوان - ونوس کلوآکینا الهه‌ای در روم باستان بود که از قدیمی‌ترین سیستم فاضلاب شهر روم موسوم به «کلوآکا ماکسیما» محافظت می‌کرد.

در طول تاریخ، رومیان شبکه‌ی پیچیده و متراکمی از فاضلاب‌ها را در شهر روم ساختند. بااین‌حال، تنها یکی از آن‌ها بیش از همه مورد احترام بود: قدیمی‌ترین فاضلاب شهر که کلوآکا ماکسیما (Cloaca Maxima) نام داشت، به معنای «بزرگ‌ترین فاضلاب». ابتدا این فاضلاب یک کانال روباز بود که جریان‌های طبیعی مختلف را به هم متصل می‌کرد و هدف اصلی آن، تخلیه آب از منطقه‌ای بود که بعدها به فوروم رومانوم تبدیل شد. 
کلواکا ماکسیما میان رومیان قداست داشت، تا آنجا که با گذشت زمان آن‌ها آیینی برای الهه کلواکینا (نگهبان فاضلاب‌ها) ایجاد کردند. این الهه به‌تدریج با ونوس (الهه عشق، تطهیر و اتحاد) مرتبط شد. یک معبد کوچک برای ونوس کلواکینا نزدیک کلواکا ماکسیما قرار داشت؛ جایی که رومیان او را عبادت می‌کردند. با این حال، هدف اصلی ونوس کلواکینا و چگونگی شکل‌گیری آیین او تا به امروز در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. 
کلواکا ماکسیما؛ بزرگ‌ترین فاضلاب روم

آریا جوان


منظره‌ای از کلوآکا ماکسیما، نقاشی رنگ روغن روی بوم اثر کریستوفر ویلهلم اکرسبِرگ، 1814، منبع: گالری ملی هنر
در عصر امپراتوری روم، شهر روم شبکه‌ی پیچیده‌ای از فاضلاب داشت که فاضلاب و آب‌های زائد را به رود تیبر تخلیه می‌کرد. نام قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین فاضلاب روم باستان کلوآکا ماکسیما بود. طبق سنت رومی، ساخت این فاضلاب در دوران حکومت تارکوئینیوس پریسکوس (حکومت: حدود 616–578 قبل از میلاد) پادشاه اتروسکی روم آغاز شد و در زمان پسرش تارکوئینیوس سوپربوس (حکومت: حدود 535–509 قبل از میلاد) کامل شد. 
نویسندگان باستانی کلوآکا ماکسیما را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای مهندسی رومیان ستوده‌اند. دیونوسیوس هالیکارناسوس (قرن نخست قبل از میلاد) نوشت که سه دستاورد بزرگ تمدن روم آبراه‌ها، جاده‌های سنگفرش‌شده و فاضلاب‌ها بودند. همچنین، تیتوس لیویوس نوشت که هیچ سازه‌ای که در زمان او ساخته شده قابل‌قیاس با کلوآکا ماکسیما نبوده است. 
رومیان در شهرهای دیگر امپراتوری از جمله ایبوراکوم (یورک امروزی) نیز فاضلاب‌هایی ساختند. با این حال، از کلواکا ماکسیما در زمان ساخت خود احتمالاً به‌عنوان فاضلاب استفاده نمیشد، بلکه یک کانال روباز بود که جریان‌های مختلف آب را که از شهر عبور می‌کردند به هم متصل می‌کرد. هدف اولیه آن زهکشی منطقه‌ای بود که بعدها به فوروم رومانوروم تبدیل شد. برخلاف فاضلاب‌های بعدی رومی، کلواکا ماکسیما الگوی نامنظمی داشت که گواه منشأ آن در قالب یک جریان طبیعی بود. 

آریا جوان


منظره‌ای از کلوآکا ماکسیما در ولابرو (Velabrum)، حکاکی اثر آنتونیو آکوارونی، حدود 1816–1830. منبع: موزه بریتانیا
با توجه به داده‌های باستان‌شناسی، قدمت قدیمی‌ترین دیوارهای کلوآکا ماکسیما به اواخر قرن 6 قبل از میلاد بازمی‌گردد. قدیمی‌ترین گنبدهای این سازه نیز از اوایل قرن 2 قبل از میلاد ساخته شدند، یعنی کلوآکا ماکسیما برای بیش از سه قرن فقط یک کانال روباز برای تخلیه آب بود. 
قدیمی‌ترین بخش کلواکا ماکسیما که از میان فوروم رومانوروم عبور می‌کرد، حدود 100 متر طول و تقریباً 1.25 متر عمق داشت. کلواکا ماکسیما احتمالاً در آغاز فاضلاب انسانی را تخلیه نمی‌کرد. در اصل، واژه لاتین cloaca به معنای فاضلاب نبود، زیرا از واژه لاتین cluere گرفته شده که به معنای «پاکسازی با آب جاری» است. روشن نیست رومیان از چه زمانی این مجرا را با فاضلاب انسانی آلوده کردند، اما احتمالاً همین اتفاق دلیل ساخت طاق‌های پوششی آن بوده است. 

آریا جوان


خروجی کلوآکا ماکسیما از پل پالاتینو در روم
به دلیل نیاز به زهکشی مناطق اطراف، کانال اولیه توسعه و گسترش یافت. در طول سال‌ها، برخی از بخش‌های کانال به دلیل ساخت‌وسازهای جدید تغییر مسیر دادند. بیشتر این تعمیرات در میانه دوره جمهوری و در دوران حکومت امپراتوران آگوستوس، وسپاسیان و دومیتیان انجام شد. 
با وجود تمامی تعمیرات، رومیان هرگز الگوی نامنظم این کانال را اصلاح نکردند. دلیلش این بود که رومیان باستان آب جاری را مقدس می‌دانستند. به همین دلیل کلواکا ماکسیما نیز مقدس شمرده می‌شد و جریان آن نباید مختل میشد یا تغییر میکرد. درک این موضوع که چرا فاضلاب‌ها و مجراهای ظاهراً معمولی چنین اهمیتی برای رومیان داشتند، دشوار نیست. کلواکا ماکسیما که ابتدا برای زهکشی زمین ساخته شده بود، منطقه‌ای باتلاقی را به زمینی قابل‌سکونت تبدیل کرد و جمعیت را از آفات و بیماری‌های گوناگون محافظت نمود. 
ونوس کلواکینا؛ نگهبان فاضلاب

آریا جوان


دیناریوس ضرب‌شده توسط لوسیوس موسیدیوس لونگوس با نقش معبد ونوس کلوآکینا در پشت سکه و نقش سُل (خدای خورشید) در روی آن، 42 قبل از میلاد.
رومیان از زمان ساخت کلوآکا ماکسیما، این فاضلاب را مقدس می‌دانستند. به همین دلیل، به‌تدریج فرقه الهه کلوآکینا (محافظ فاضلاب‌ها) شکل گرفت. اطلاعات ما درباره این ایزدبانو بسیار کم است. منشأ، نقش اصلی و چگونگی گسترش پرستش او همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. در برهه‌ای از زمان، کلوآکینا با الهه ونوس یکی دانسته شد و به‌عنوان ونوس کلوآکینا پرستش شد. 
طبق سنت رومی، پادشاهی افسانه‌ای به نام تیتوس تاتیوس این آیین را به روم معرفی کرده بود. روشن نیست کلوآکینا و ونوس چگونه در هم ادغام شدند، اما نخستین حضور این الهه روی سکه‌های رومی به قرن نخست پیش از میلاد بازمی‌گردد. 

آریا جوان


دیناریوس ژولیوس سزار با تصویر الهه ونوس روی آن، حدود 47/46 قبل از میلاد. منبع: موزه بریتانیا
طبق افسانه‌ها، پس از جنگ سابین، پیمان صلح در همان مکانی امضا شد که بعدها معبد ونوس کلوآکینا در آن ساخته شد. رومیان و سابین‌ها این پیمان صلح را با تطهیر منطقه با آب جشن گرفتند که شاید همان جریانی بوده که بعدها کلوآکا ماکسیما شده است. 
رومیان، ونوس را الهه پاکسازی، اتحاد و آشتی می‌دانستند. به همین دلیل، نام کلوآکینا که از واژه cloaca (فاضلاب) گرفته شده و خود این واژه نیز از cluere (پاک‌کردن با آب جاری) مشتق شده، به او نسبت داده شد. 
تعجبی ندارد که رومیان باستان حتی پس از تبدیل کلواکا ماکسیما به یک فاضلاب، همچنان آن را با الهه تطهیر مرتبط می‌دانستند. در نهایت، کلواکا ماکسیما با تخلیه آلودگی و زباله‌های شهر، آن را در این فرآیند پاکسازی می‌کرد. 
خود کلواکینا ممکن است در اصل یک الهه اتروسکی بوده که با یک نهر کوچک مرتبط بوده؛ نهری که مرز میان رومیان و سابین‌ها را تشکیل می‌داد. 

آریا جوان


بقایای معبد ونوس کلوآکینا، 2012
در فوروم رومانوم، نزدیک کلوآکا ماکسیما یک معبد کوچک اختصاص داده‌شده به ونوس کلوآکینا قرار داشت. این معبد یک محراب روباز و مدور بود که با نرده‌ای محصور شده بود. داخل این معبد دو تندیس وجود داشت که در واقع الهه ونوس را نشان می‌دادند. شاید این دو تندیس، نماد دو وجه این الهه یعنی ونوس و کلوآکینا باشند. 
ساختار اصلی معبد احتمالاً در سال 178 قبل از میلاد در یک آتش‌سوزی تخریب شد. ساختار کنونی که در سال‌های 1899 و 1900 کشف شد، مربوط به قرن 1 قبل از میلاد است و احتمالاً زمان دیکتاتوری سولا ساخته شده است. ممکن است آن زمان دو مجسمه ساخته شده باشد که متاسفانه حفظ نشده‌اند، اما ما به لطف تصاویر موجود روی سکه‌ها از آن‌ها آگاهیم.

لینک کوتاه:
https://www.aryajavan.ir/Fa/News/1468802/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

قدم زدن هما در پارک ملی تندوره

کوه‌های آلاداغ لار آذربایجان شرقی مشهور به رنگین کمان

بهادر زمانی: دعا می کنم آنهایی که باعث توقیف «رستاخیز» شدند، تاوان بدهند

سفارت کره جنوبی «بهروز وثوقی» را برای روز تولدش غافلگیر کرد

سوپرایز تولد خاص آقای بازیگر توسط همسرش

بازیکنی که همه جای زمین هست!

سرمربی سایپا: نمی‌توانم در مورد برخی مسائل صحبت کنم

بونوچی: زمان به عقب برگردد باز هم با آلگری درگیر می‌شوم!

برونو گیمارش: فینال جام اتحادیه برای ما حکم جام جهانی را دارد!

حضور اسبقیان مهاون توسعه قهرمانی در فدراسیون تیراندازی با کمان

بنزما با این درآمد به این زودی‌ها خداحافظی نمی‌کند!

پرسپولیس با تمام قوا در خدمت کارتال

خط‌ و نشان آیندهوون برای آرسنال: انتقام می‌گیریم

سرمربی التعاون: تراکتور را با زبان روزه بردیم

تلفات حذف کردن لیورپول؛ مارکینیوش محروم شد

آرزوی داشتن یک خواستگار درست‌وحسابی بر دلم ماند

لایحه الحاق دولت ایران به موافقتنامه وین تصویب شد

سخنگوی دولت: با تجمعاتی که نظم و آرامش جامعه را برهم می‌زند، برخورد خواهد شد

عراق: آمریکا معافیت تحریمی گاز ایران را حفظ کرده است؛ معافیت برق لغو شد

تمرین موفق تیم‌های ویژه ایران، روسیه و چین برای آزادسازی کشتی ربوده شده

اعتراض کوچک زاده به توزیع خبرنامه بدون امضا در مورد لایحه حجاب

توصیه اولیانوف به آمریکا؛ به میز مذاکره با ایران برگرد

خبر جدید عراقچی از نامه ترامپ

برگزاری مذاکره هسته‌ای ایران، چین و روسیه در پکن

آثار پیکاسو از گنجینه خارج شد

سخنرانی مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان یزد: همگان در برابر خون شهدا مسئولیت دارند

پیام سرپرست اداره کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان به مناسبت سالروز 22 اسفند

لینک نظرسنجی برنامه‌های هفته بزرگداشت شهدا منتشر شد

کنجکاوی بازیکن‌ها داستان بازی Blades of Fire را گسترش می‌دهد

صخره‌نوردی دو پلنگ در ارتفاعات سوادکوه

کارکرد جالب یک فندک قدیمی

علاقه عجیب کلاغ‌ها به سرقت چوب لباسی

مرگ مشکوک خواننده معروف کره‌‌ جنوبی

بهادر زمانی: افرادی به خاطر نقش حضرت ابوالفضل(ع) ریپورتم کردند!

رضا کیانیان: چرا درباره امامان دیگر فیلم ساخته نمی شود؟

چهره ها/ عکسی از سحر دولتشاهی در 27 سالگی

استقلال به دنبال مربی خارجی برای گلرها

برنامه دور یک‌چهارم نهایی لیگ نخبگان آسیا

افشاگری نصیرزاده از دلیل درگیری رسانه‌ای با یحیی گل‌محمدی

دوناروما: طوری رفتار کردند انگار من مقصر بودم!

مدیر یونایتد: با آموریم به ورزشگاه جدید می‌رویم!

کمپانی: بی‌صبرانه منتظر رویارویی با اینتر هستم

واکنش‌ها به غیبت لئو؛ افت فاحش محبوبیت مسی

اولتیماتوم ناگلزمان به ستاره بایرن

رکورد جدید کین؛ بهترین ستاره انگلیسی سی ال!

خبیری جانشین نصیرزاده در باشگاه فولاد شد

افزایش بیکاری زنان دارای تحصیلات دانشگاهی

عملیات اطفای حریق توسط تیم‌های امدادی ایران، چین و روسیه در رزمایش مرکب دریایی 2025

واعظی: مذاکره آداب دارد؛ ظرفیت نظامی کشور قابل مذاکره نیست

واکنش وزیر نفت به اظهارات ترامپ درباره قطع صادرات گاز ایران به عراق