هنرمندانی که 1403 با صحنه روزگار خداحافظی کردند

بزرگنمايي:

آریا جوان - آخرین خبر / روزهای آغازین سال 1403 با درگذشت رضا داودنژاد، جامعه هنری داغ‌دار شد و در ادامه سعید راد، حسین خانی‌بیک، ژاله علو و صدای ماندگار دوبله منوچهر والی‌زاده از میان ما رفتند.
سال 1403 همچنان که در سال‌های گذشته، بسیاری از هنرمندان بزرگ دارفانی را وداع گفتند، امسال نیز جامعه هنری این مرز و بوم از دست دادن چهره‌های برجسته‌ای را تجربه کرد. شخصیت‌هایی همچون سعید راد، صدرالدین حجازی، حسین خانی‌بیک، ژاله علو و منوچهر والی‌زاده؛ هنرمندانی که برخی از آن‌ها در سال‌های پربار زندگی‌شان موی سپید کرده بودند و برخی دیگر هنوز در آغاز راه بودند. درگذشت هر کدام از این عزیزان، غمی سنگین بر دل هنردوستان و جامعه هنری کشور گذاشت.
این ویدئو و نوشتار به مناسبت آخرین پنج‌شنبه سال 1403 منتشر می‌شود تا یاد این هنرمندان فقید را گرامی بداریم؛ آن‌هایی که در عرصه‌های تئاتر، سینما، دوبله و رادیو درخشیدند. یکی از این هنرمندان، بازیگر جوانی بود که سال‌ها با بیماری و مشکلات کبدی مبارزه کرد و در ماه‌های پایانی عمرش به دلیل عفونت خونی در بیمارستان بستری شد. با این حال، درگذشت او هیچ چیزی از تلخی این فقدان کم نکرد.
رضا داودنژاد، متولد اردیبهشت 1359، در سال 1391 پیوند کبد را پشت سر گذاشت و پس از بهبود شرایط جسمی‌اش، فعالیت‌های هنری خود را از سر گرفت. او در طول سال‌های فعالیتش در فیلم‌های متعددی همچون «مصائب شیرین»، «کلاس هنرپیشگی»، «هوو»، «بچه‌های بد»، «لامینور»، «هشت‌پا» و «بیرو» ایفای نقش کرد.
بازار
رضا شیخی، فیلمبردار برجسته سینمای ایران، در 10 اردیبهشت‌ماه از دنیا رفت. چند روز بعد، در 26 اردیبهشت، سیدعلی اکبر طوفان‌پناه، بازیگر قدیمی سینما، چشم از جهان فروبست. شیخی در فیلمبرداری سریال‌هایی همچون «بچه مهندس»، «جراحت» و «گل‌های گرمسیری» مشارکت داشت و طوفان‌پناه نیز در فیلم‌هایی مانند «معصوم»، «باغ گیلاس» و «عیاران» به ایفای نقش پرداخته بود.
همچنین زهرا خوشکام، بازیگر پیشکسوت سینما که بسیاری او را به عنوان همسر علی حاتمی می‌شناسند، در 28 اردیبهشت‌ماه در سن 77 سالگی درگذشت. او در فیلم‌هایی همچون «شعله‌ور»، «طلاخون»، «در دنیای تو ساعت چند است» و «سیمای زنی در دوردست» حضور داشت. همچنین در سریال‌های به یادماندنی «هزاردستان» و «سلطان صاحبقران»، به کارگردانی همسرش، علی حاتمی، به ایفای نقش پرداخته بود.
اما تابستان 1403، تابستانی متفاوت بود؛ اول مردادماه، سعید راد، یکی از بازیگران نام‌آشنای سینمای ایران، در سن 79 سالگی دار فانی را وداع گفت.
سعید راد که در دهه 50 به عنوان یکی از بازیگران پرکار سینما شناخته می‌شد، پس از مدتی زندگی در خارج از کشور، اواخر دهه 70 به ایران بازگشت و پس از سال‌ها دوری از دنیای بازیگری، با فیلم «دوئل» به کارگردانی احمدرضا درویش، به سینما بازگشت. آثار به‌یادماندنی او همچون «صبح روز چهارم»، «خداحافظ رفیق»، «صادق کرده»، «سفر سنگ»، «خط قرمز»، «عقاب‌ها»، «چ»، «پایان خدمت» و سریال‌های ماندگار «گیلدخت»، «سرزمین مادری» و «در چشم باد»، همگی از جمله یادگاری‌های او در دنیای هنر ایران هستند.
فتح‌الله طاهری، بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر، تلویزیون و تعزیه‌خوان نیز روز 19 مردادماه در سن 73 سالگی درگذشت. این هنرمند که در کارنامه هنری خود همکاری‌های متعددی با داود فتحعلی‌بیگی در نمایش‌های ایرانی داشت، به دلیل وخامت وضعیت بیماری گوارشی که مدت‌ها به آن مبتلا بود، چشم از جهان فروبست.
هوشنگ حریرچیان، هنرمند پیشکسوت اصفهانی، متولد 20 مرداد 1311، روز 29 مردادماه در سن 92 سالگی در حالی درگذشت که همیشه آرزو داشت 100 سال زندگی کند. او فعالیت هنری خود را با تجربه تلویزیونی «عکاس باشی» در سال 1348 آغاز کرد و بازیگری سینما را با فیلم «جعفر خان» به کارگردانی علی حاتمی ادامه داد. از جمله آثار سینمایی او می‌توان به «عزیز میلیون دلاری»، «قاعده بازی»، «یک بوس کوچولو»، «فرش باد»، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «جعفرخان از فرنگ برگشته» و سریال‌های پرمخاطب همچون «خاتون»، «آشپزباشی»، «ساختمان پزشکان»، «سایه سلطان»، «پژمان»، «تفنگ سرپر» و «هشت بهشت» اشاره کرد.
حسین خانی‌بیک، بازیگر برجسته سینما، تئاتر و تلویزیون، در 30 مردادماه درگذشت. این هنرمند که به دلیل بیماری آلزایمر در سال‌های اخیر خانه‌نشین شده بود، در سن 83 سالگی از دنیا رفت. خانی‌بیک با حضور در سریال‌های مطرحی همچون «مختارنامه»، «شب دهم»، «روزگار جوانی» و فیلم‌های سینمایی چون «غریبانه»، «دیپلمات» و «پلیس جوان» خاطره‌ساز شد. او به‌عنوان یک چهره شناخته‌شده در تئاتر، شهرت زیادی داشت و به عنوان آچارفرانسه اداره تئاتر از او یاد می‌شد.
در نخستین روزهای شهریورماه، انتشار خبر درگذشت زهره حمیدی، کام دوستان و نزدیکان او را تلخ کرد. این بازیگر سینما و تلویزیون در 4 شهریورماه به دلیل ابتلا به سرطان در سن 67 سالگی درگذشت. زهره حمیدی که متولد 8 اردیبهشت 1336 بود، در آثاری چون «شوق پرواز»، «خوش خیال»، «کاراگاه»، «بهشت گمشده»، «تولدی دیگر»، «من و شارمین»، «خداداد»، «فرشتگان بی بال»، «لبه تیغ»، «پس کوچه‌های شمرون»، «نرگس» و «دردسر والدین» نقش‌آفرینی کرده بود. او با فیلم «دلاوران کوچه دلگشا» به کارگردانی حسن هدایت وارد سینما شد و در آثار سینمایی دیگری چون «رستاخیز»، «ورود آقایان ممنوع»، «بوی کافور عطر یاس»، «قدمگاه»، «عصر روز دهم» نیز حضور داشت.
پری صابری، کارگردان برجسته تئاتر، که در سال‌های اخیر با بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کرد، روز 20 شهریورماه برای همیشه از صحنه زندگی خداحافظی کرد. او که متولد سال 1311 بود، از موسسان گروه تئاتر پازارگاد و از هنرمندانی بود که در راه‌اندازی تئاتر مولوی نقش برجسته‌ای ایفا کرد. در کارنامه هنری او نمایش‌هایی همچون «من به باغ عرفان»، «بیژن و منیژه»، «شمس پرنده»، «من از کجا، عشق از کجا»، «هفت شهر عشق»، «باغ دلگشا»، «رند خلوت نشین»، «یوسف و زلیخا» و نمایش‌های خارجی همچون «شش شخصیت در جستجوی نویسنده» و «آنتیگونه» به چشم می‌خورد. صابری سال‌ها پیش نشان شوالیه فرانسه را دریافت کرده بود.
در ادامه، جامعه هنری ایران به سوگ صدرالدین حجازی نشست. این بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون که به دلیل عوارض سرطان پیشرفته و سکته مغزی در بیمارستان بستری بود و در شرایط کما به سر می‌برد، روز 24 شهریورماه درگذشت. صدرالدین حجازی در آثار سینمایی همچون «ناخدا خورشید»، «روز شیطان»، «مزاحم»، «سنتوری»، «تردید» و «خرس» به ایفای نقش پرداخته بود. از جمله سریال‌های خاطره‌انگیز او نیز می‌توان به «کوچک جنگلی»، «روزی روزگاری»، «تنهاترین سردار»، «تفنگ سرپر»، «زیرزمین»، «ساعت شنی»، «مرد دو هزار چهره»، «چار دیواری»، «مختارنامه»، «نابرده رنج»، «کیمیا» و «بانوی سردار» اشاره کرد.
اما آذرماه 1403 نیز شاهد از دست دادن تعدادی دیگر از هنرمندان ارزشمند کشور بود. اکبر احمدی، بازیگر پیشکسوت سینما، تلویزیون و تئاتر، دوم آذرماه بر اثر ایست قلبی درگذشت.
احمدی که متولد 1333 در تهران بود، در اواخر دهه 50 وارد عرصه هنر حرفه‌ای شد و در تئاترهایی همچون «پرومته در زنجیر» و «آن زمان فرا خواهد رسید» به ایفای نقش پرداخت. او در سال 1361 با حضور در سریال «همشهری» به کارگردانی مسعود فروتن، اولین تجربه تلویزیونی خود را به ثبت رساند. در سال 1362 نیز با ایفای نقش در فیلم سینمایی «پرونده» به کارگردانی مهدی صباغ‌زاده وارد دنیای سینما شد.
این هنرمند در آثاری همچون «چشم شیشه‌ای»، «مجسمه»، «هفت گذرگاه»، «شب روباه»، «آخر بازی»، «فراری»، «شام عروسی»، «عروسک»، «راه رفتن روی خطوط»، «آزادی به قید شرط»، و نیز در سریال‌های محبوبی چون «بازگشت پرستوها»، «ولایت عشق»، «باران عشق»، «خوش رکاب»، «روشن‌تر از خاموشی»، «معما»، «تا صبح»، «اولین شب آرامش»، «کاراگاهان»، «یک مشت پر عقاب»، «شاید برای شما اتفاق بیفتد»، «عمارت پدری»، «دختران حوا»، «مختارنامه»، «سرزمین کهن» و «سلمان فارسی» به ایفای نقش پرداخته بود.
امیرمحمد صادقی، بازیگر جوان تئاتر که در اسفند 1383 به دنیا آمده بود، جمعه نهم آذرماه بر اثر سقوط از کوه جان خود را از دست داد.
به فاصله چند روز، حسین توشه، بازیگر باسابقه سینما، تلویزیون و تئاتر که به دلیل بیماری در یکی از بیمارستان‌های شهر رشت بستری بود، در 11 آذرماه در سن 70 سالگی درگذشت. این هنرمند متولد بیرجند بود و نخستین بار در سال 1377 در سریال «دنیای شیرین دریا» به کارگردانی منوچهر شمسایی و بهروز بقایی به ایفای نقش پرداخت.
در کارنامه هنری توشه، حضور در سریال‌های مطرحی چون «دنیای شیرین دریا»، «پس از باران»، «محکومین»، «به رنگ خاک»، «تاراز»، «بچه‌های گروهان بلال»، «راه و بیراه»، «برادر»، «مامور بدرقه» و آثار دیگر به چشم می‌خورد.
نبی‌الله پیرهادی، بازیگر سینما و تلویزیون نیز یکی دیگر از هنرمندان بود که اواخر آذرماه به دیار باقی شتافت. او روز 25 آذرماه در سن 67 سالگی و به دلیل سکته در منزل شخصی خود درگذشت.
شروع زمستان امسال با درگذشت ژاله علو، یکی از بزرگان هنر کشورمان، همراه شد. این هنرمند برجسته در عرصه‌های تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون، روز 3 دی ماه در سن 97 سالگی چشم از جهان فروبست.
علو در سال 1306 در محله سنگلج تهران و در خانواده‌ای فرهنگ‌دوست به دنیا آمد. او پس از تحصیلات در دانشسرای مقدماتی، به رادیو پیوست و کار خود را با اعلام برنامه آغاز کرد. از سال 1327 به طور جدی‌تر فعالیت خود را در رادیو ادامه داد و نخستین نمایش رادیویی‌اش را با پرویز خطیبی اجرا کرد. سپس همکاری‌های خود را با هنرمندانی چون مهدی قاسمی، نصرت‌الله محتشم، عزیزالله حاتمی آغاز نمود و در کنار محتشم برنامه مشهور «داستان شب» را پایه‌ریزی کردند.
در پایان دی ماه، جامعه هنری کشور با درگذشت شهرام میراب اقدم، مستندساز برجسته، سوگوار شد. میراب اقدم که متولد سال 1358 در تهران بود، به دلیل سکته قلبی جان خود را از دست داد. او کارگردان، تهیه‌کننده و تدوینگر سینما و تلویزیون بود و بیشتر در حوزه سینمای مستند فعالیت داشت. از آثار مهم او می‌توان به فیلم‌هایی چون «گرمابان»، «روزی روزگاری سینما»، «خیابان شاعر»، «آرامستان»، «ده کیلومتر دورتر»، «وادی خاموشان»، «بارگاه»، «دماغ» و... اشاره کرد.
ایرج رضایی، دوبلور و مدیر دوبلاژ باسابقه کشورمان، نیز 29 بهمن‌ماه در 89 سالگی به علت کهولت سن درگذشت. رضایی که متولد 1314 بود، از سال 1338 به دنیای دوبله وارد شد و صدای او به جای بسیاری از بازیگران مطرح سینما چون باد اسپنسر در «آس برنده»، رابرت دووال در «شهامت واقعی»، ریچارد هریس در «رابین و ماریان» و پیتر سلرز در «پارتی» طنین‌انداز شد. صدای او در نقش‌هایی چون هرکول پوارو در سریال «پوارو»، محمدبن حنفیه در «مختارنامه»، آلبرت فواره در «ارتش سری» و معاون کلانتر در انیمیشن «معاون کلانتر» نیز در یادها باقی مانده است.
هنوز جامعه هنری در اندوه از دست دادن ایرج رضایی بود که با درگذشت منوچهر والی‌زاده، دیگر دوبلور و بازیگر پیشکسوت کشورمان، یک صدای خاطره‌انگیز دیگر خاموش شد. والی‌زاده که مدت‌ها با بیماری دست و پنجه نرم می‌کرد، روز اول اسفندماه در 84 سالگی چشم از جهان فروبست.
منوچهر والی‌زاده با نام اصلی «منوچهر والی‌زاده طهرانی»، چهارم تیرماه 1319 در محله لاله‌زار تهران به دنیا آمد. او از سال‌های 1337–1338 پس از شرکت در تئاترهای آماتوری، به تئاتر تهران پیوست و در اولین تجربه خود در یک نمایش به کارگردانی خانم مورین نقش کوتاهی ایفا کرد. پس از آن، در چند فیلم کوتاه بازی کرد و به علی کسمایی معرفی شد. والی‌زاده تا سال 1356–1357 نزدیک به 18 فیلم سینمایی بازی کرد.
این هنرمند بیشتر به‌خاطر صداپیشگی به جای شخصیت‌های کارتونی چون «لوک خوش‌شانس» و «مایکل اسکافیلد» در مجموعه تلویزیونی «فرار از زندان» شناخته می‌شود. همچنین همکاری با برنامه معروف «صبح جمعه با شما» در رادیو از جمله فعالیت‌های مهم او بود.
والی‌زاده به جای بسیاری از بازیگران برجسته سینما چون تام هنکس، جان تراولتا، تام کروز، هریسون فورد، نیکلاس کیج، جیسون استاتهام، جیم کری، ویل اسمیت، ادی مورفی، رابرت واگنر و الویس پریسلی صداپیشگی کرده است.