بزرگنمايي:

آریا جوان - کودکان نحوه‌ی مدیریت احساسات را از رفتار بزرگ‌ترهایشان یاد می‌گیرند. اگر شما احساسات خود را به شیوه‌ای سالم ابراز کنید، به آن‌ها نشان می‌دهید که هیجانات مختلف، چه کوچک و چه بزرگ، طبیعی و قابل‌کنترل هستند.

پرورش کودکان با هوش هیجانی بالا به این معنا نیست که آن‌ها بی‌نقص باشند، بلکه هدف این است که بتوانند احساسات خود را به درستی درک و بیان کنند. هوش هیجانی به آن‌ها کمک می‌کند روابط قوی‌تری بسازند و در مواجهه با چالش‌های زندگی، بهتر عمل کنند. با کمی دقت و ایجاد لحظاتی روزمره برای ارتباط مؤثر، می‌توان به رشد هوش عاطفی یا هیجانی کودکان کمک کرد.
در ادامه 8 راهکار ساده اما کارآمد برای حمایت از رشد هیجانی فرزندتان ارائه شده است.
1. الگوی خوبی برای شناخت و ابراز احساسات باشید
کودکان نحوه‌ی مدیریت احساسات را از رفتار بزرگ‌ترهایشان یاد می‌گیرند. اگر شما احساسات خود را به شیوه‌ای سالم ابراز کنید، به آن‌ها نشان می‌دهید که هیجانات مختلف، چه کوچک و چه بزرگ، طبیعی و قابل‌کنترل هستند.
به جای پنهان کردن استرس یا عصبانیت، می‌توانید بگویید: «الان حس می‌کنم خیلی خسته‌ام، پس قبل از صحبت کردن یک نفس عمیق می‌کشم.» این جمله به کودک نشان می‌دهد که احساسات نیازی به سرکوب شدن ندارند، بلکه می‌توان آن‌ها را پذیرفت و مدیریت کرد.
2. همدلی را به آن‌ها یاد بدهید
همدلی یک مهارت ارزشمند است که به کودکان کمک می‌کند روابط بهتری با دیگران بسازند. شما می‌توانید این مهارت را با تشویق آن‌ها به درک احساسات دیگران تقویت کنید. مثلا وقتی کودک شما ناراحتی دوستش را می‌بیند، از او بپرسید: «فکر می‌کنی او چه احساسی دارد؟ چطور می‌توانیم کمکش کنیم؟
علاوه بر این، با نشان دادن همدلی در رفتار خود، به فرزندتان یاد می‌دهید که او هم این کار را انجام دهد. وقتی کودکان ببینند که شما در موقعیت‌های مختلف با مهربانی و درک با دیگران رفتار می‌کنید، آن‌ها نیز این عادت را در خود پرورش می‌دهند.
3. احساساتشان را تأیید کنید
کودکانی که احساساتشان مورد تأیید قرار می‌گیرد، اعتمادبه‌نفس بیشتری در بیان هیجانات خود دارند. به جای اینکه بگویید «چیز مهمی نیست» یا «زیادی حساس شدی»، می‌توانید بگویید: «می‌بینم که خیلی ناراحت شدی، این احساس کاملاً طبیعی است. دوست داری در موردش صحبت کنیم؟»
این تغییر ساده باعث می‌شود کودک بداند که احساساتش ارزشمند است و نیازی نیست که آن‌ها را پنهان کند. پذیرش و تأیید احساسات کودک، اولین قدم برای کمک به او در مدیریت بهتر هیجانات است.
4. به آن‌ها کمک کنید احساساتشان را بشناسند و آنها را نام ببرند
توانایی نام‌گذاری روی احساسات، به کودکان کمک می‌کند تا آن‌ها را بهتر درک کرده و کنترل کنند. به جای اینکه کودک فقط بگوید «عصبانی‌ام»، می‌توانید او را راهنمایی کنید تا دقیق‌تر بیان کند: «من ناراحتم چون برادرم اسباب‌بازیم را برداشت.»
استفاده از نمودارهای احساسات یا صحبت درباره‌ی شخصیت‌های کتاب و فیلم‌ها می‌تواند این مهارت را برای کودک جذاب‌تر کند. هرچه او بیشتر تمرین کند، در بیان احساساتش بهتر عمل خواهد کرد.
5. ابراز سالم احساسات را به آن‌ها یاد بدهید
همه‌ی احساسات طبیعی هستند، اما نحوه‌ی ابراز آن‌ها مهم است. کودکان باید یاد بگیرند که می‌توانند احساساتشان را به روش‌های سالم بیان کنند. به جای فریاد زدن یا رفتارهای نامناسب، می‌توانند صحبت کنند، نفس عمیق بکشند یا حتی نقاشی بکشند.
مثلاً اگر کودک شما عصبانی است، می‌توانید بگویید: «درسته که ناراحتی، اما بیا با هم در موردش صحبت کنیم.» این کار باعث می‌شود که کودک بداند احساساتش پذیرفته شده است، اما شیوه‌ی بیان آن‌ها هم اهمیت دارد.
6. مهارت‌های اجتماعی را تقویت کنید
رشد هوش هیجانی فقط به شناخت احساسات خود محدود نمی‌شود، بلکه شامل نحوه‌ی تعامل با دیگران نیز هست. کودکان باید یاد بگیرند که حتی در شرایط سخت، با دیگران رفتار محترمانه‌ای داشته باشند.
تشویق آن‌ها به مهربانی، همکاری و رعایت نوبت، نقش مهمی در رشد مهارت‌های اجتماعی‌شان دارد. همچنین، خواندن داستان‌هایی درباره‌ی دوستی یا اجرای نقش‌های اجتماعی می‌تواند به کودکان کمک کند تا روابط بهتری بسازند.
7. به آن‌ها کمک کنید احساساتشان را مدیریت کنند
کنترل احساسات یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که به کودکان در مسیر رشد کمک می‌کند. احساسات قوی و شدید ممکن است برای آن‌ها سخت باشد، اما شما می‌توانید به آن‌ها استراتژی‌هایی برای حفظ آرامش یاد بدهید.
مثلاً می‌توانید آن‌ها را به انجام تمرین‌های تنفسی، شمردن تا 10 یا رفتن به «گوشه‌ی آرامش» برای استراحت تشویق کنید. اگر کودک شما ناراحت است، بگویید: «می‌فهمم که ناراحت شدی، بیا با هم چند نفس عمیق بکشیم و ببینیم چه کاری می‌توانیم انجام دهیم.»
8. قدرت استفاده از جملات با ضمیر «من» را به آن‌ها یاد بدهید
استفاده از جملات با ضمیر «من» یک روش ساده اما مؤثر برای بیان احساسات بدون سرزنش دیگران است. این مهارت به کودکان کمک می‌کند تا نیازهای خود را به شکل واضح بیان کنند و در عین حال، احترام و درک متقابل را حفظ کنند.
مثلاً به جای اینکه کودک بگوید: «تو هیچ‌وقت با من بازی نمی‌کنی!»، می‌تواند بگوید: «من احساس ناراحتی می‌کنم وقتی که با من بازی نمی‌کنی.»
تمرین این جملات در مکالمات روزمره یا بازی‌های نمایشی باعث می‌شود که کودک در برقراری ارتباط موفق‌تر باشد.
هوش هیجانی را از کودکی تقویت کنید
پرورش کودکان با هوش هیجانی بالا، به آن‌ها مهارت‌هایی می‌دهد که تا آخر عمر همراهشان خواهد بود. با کمی دقت و آموزش درست، می‌توان به کودکان کمک کرد که احساسات خود را بشناسند، آن‌ها را مدیریت کنند و روابط سالم‌تری بسازند. این مهارت‌ها، نه‌تنها به موفقیت فردی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه در زندگی اجتماعی‌شان نیز تأثیر مثبت دارد.