آریا جوان - سواد زندگی / طلاق عاطفی زمانی رخ می‌دهد که زن و شوهر بنا به ضرورت و اجبار به زندگی مشتر‌ک خود ادامه می‌دهند؛ اما رابطه مثبت و سازنده‌ای ندارند. این امر بر ثبات زندگی زناشویی آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد. آمارها نشان می‌دهد که 30 درصد از طلاق‌های عاطفی منجر به طلاق رسمی یا قانونی می‌شوند.
طلاق عاطفی، حتی خواندن این واژه هم باعث می‌شود خیلی‌ها احساس سردی و بی‌روحی کنند! بسیاری از افراد هم جدایی عاطفی را بسیار بدتر و ناراحت‌کننده‌تر از طلاق عادی می‌دانند. اما جدایی عاطفی چیست؟ چطور به وجود می‌آید؟ چه نشانه‌هایی دارد و اگر فرض بگیریم امیدی هست، چطور می‌توانیم آن را درمان کنیم؟!
طلاق و مشکلات آن
طلاق عاطفی از نظر روانشناسی
از نظر روانشناسی طلاق یا جدایی عاطفی (emotional divorce) وضعیتی است که زن و شوهر در آن قادر به تجربه حال خوب و آرامش در کنار هم نیستند و این وضعیت علاوه بر احساسات و عواطف سایر ابعاد زندگی آن‌ها را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
طلاق‌ها عاطفی معمولا دارای دلایل زیربنایی هستند و به یکباره پیش نمی‌آیند.
این نوع طلاق مدت‌ها قبل از طلاق رسمی و قانونی اتفاق می‌افتد. برخی از زوجین که دارای فرزند هستند، سال‌ها ممکن است رابطه عاطفی و عاشقانه‌ای با هم نداشته باشند؛ اما به دلایل مختلفی مانند نگرانی برای زندگی فرزندان، ترس از جنبه‌های منفی طلاق و قضاوت اطرافیان از طلاق رسمی صرف‌نظر کنند و به زندگی اجباری بدون ابراز عشق و علاقه ادامه دهند.
روانشناسان به تمام زن و شوهرهایی که در زندگی خود با نشانه های طلاق عاطفی مواجه هستند، توصیه می‌کنند که برای رفع مشکلات خود و حرف‌زدن راجع‌به دلخوری‌ها از مشاوره طلاق کمک بگیرند و با انجام این کار مانع از به‌وقوع پیوستن طلاق رسمی و قانونی شوند.
تفاوت طلاق عاطفی با طلاق قانونی
به‌طور کلی انواع طلاق به دو گروه جدایی عاطفی و جدایی قانونی یا رسمی تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین تفاوت طلاق‌های عاطفی و قانونی این است که در جدایی عاطفی زن و شوهر مانند دو هم‌خانه با یگدیگر زیر یک سقف زندگی می‌کنند؛ اما از لحاظ عاطفی و احساسی هیچ نوع رابطه‌ای با هم ندارند.
نشانه‌ های طلاق عاطفی در مردان و زنان متفاوت است. طلاق عاطفی را می‌توان به یک برزخ تشبیه کرد؛ زیرا زوجین در حال تحمل‌کردن اجباری هم در یک خانه مشترک هستند و روابط زناشویی و عاشقانه‌ای با هم ندارند.

بازار
این نوع طلاق را می‌توان به‌عنوان زمینه‌ساز اصلی طلاق قانونی و رسمی نیز معرفی کرد. در طلاق قانونی مرد یا زن با مراجعه به دادگاه و به‌صورت رسمی دادخواست طلاق خود را به ثبت می‌رسانند تا بعد از طی چند مرحله برای همیشه از یکدیگر جدا شوند و به زندگی مشترک خود در زیر یک سقف پایان دهند. طلاق‌های قانونی سه نوع مختلف دارند که عبارت‌اند از: درخواست طلاق از سوی زن، درخواست طلاق از سوی مرد ودرخواست طلاق توافقی.
نشانه های جدایی عاطفی
یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که با استفاده از آن‌ها می‌توان مانع از بروز جدایی عاطفی شد، آشنایی با نشانه های جدایی عاطفی است. از مهم‌ترین نشانه های طلاق عاطفی در زنان و مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم صمیمیت
یکی از نشانه‌های مهم طلاق عاطفی عدم صمیمیت زن و مرد در رابطه با مسائل عاطفی، احساسی و جنسی است. در طلاق عاطفی زن و شوهر هیچ علاقه‌ای به صحبت درباره اتفاقات روزمره با همسر خود ندارند و همه رویاها و امیدهایی که در دوران ابتدایی ازدواج با هم ساخته بودند، برای آن‌ها کاملا بی‌اهمیت می‌شود.
عدم صمیمیت عاطفی، رابطه جنسی زن و مرد را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، به‌طوری که به مروز زمان دیگر علاقه‌ خود را به برقراری رابطه جنسی از دست می‌دهند و به یک هم‌خانه تبدیل می‌شوند. در چنین مواقعی حتما باید به یک درمانگر باتجربه مراجعه کنند.
افزایش مشاجره
یکی دیگر از نشانه های جدایی عاطفی افزایش مشاجره با همسر است. هدف همه افراد از ازدواج رسیدن به آرامش و زندگی در شرایطی امن است.
زن و شوهری که از لحاظ عاطفی با هم رابطه صمیمانه‌ای دارند، از هرگونه مشاجره و بحث بی‌نتیجه و تکراری دوری می‌کنند و برای آرامش یکدیگر اهمیت قائل هستند؛ اما افرادی که دچار جدایی عاطفی می‌شوند با کوچکترین بحثی با هم مشاجره‌های طولانی دارند و هیچ یک از آن‌ها کوتاه نمی‌آید.
مشاجرات دائمی روح و روان افراد را دچار فرسودگی می‌کند و باعث ایجاد یک رابطه ناسالم به دور از شادی می‌شود.
انتقاد کردن بیش از حد از یکدیگر
انتقاد کردن بیش‌ازحد از یکدیگر یکی دیگر از علائم طلاق عاطفی محسوب می‌شود. در اوایل زندگی مشترک که هنوز رابطه‌ها زیبا، صمیمی و عاشقانه است، زن و شوهر بیشتر روی نقاط قوت و خصوصیات اخلاقی مثبت خود تمرکز می‌کنند.
آنها ایرادهای هم را نادیده می‌گیرند؛ اما در طلاق عاطفی کاملا برعکس است، یعنی زن و مرد عینک خوش‌بینی را از چشم‌های خود برمی‌دارند و به همسر خود با عینک بدبینی نگاه می‌کنند.
آن‌ها مدام درحال انتقاد کردن از رفتارها و حرکات شریک عاطفی خود هستند و اصلا به ویژگی‌های مثبت و تحسین‌برانگیز او توجهی ندارند.‌
عدم لذت در کنار یکدیگر
عدم لذت در کنار یکدیگر نیز نشان می‌دهد که زوجین دچار جدایی عاطفی شده‌اند. در روابط زناشویی سالم زن و مرد از کنار هم بودن لذت می‌برند و دوست دارند که مدت زمان بیشتری را در کنار شریک عاطفی خود سپری کنند.
وقتی رابطه به طلاق عاطفی کشیده می‌شود، هیچ یک از زوجین تمایلی به حضور در کنار همسر خود ندارد؛ حتی گاهی ممکن است پای نفر سومی هم به رابطه آن‌ها باز شود.
بی حوصلگی برای صحبت
بی‌حوصلگی برای حرف‌زدن نیز یکی از مهم‌ترین نشانه های جدایی عاطفی است. زنان و مردانی که دچار طلاق عاطفی می‌شوند، دیگر هیچ تمایلی به صحبت و گفتگو با همسر خود ندارند. آن‌ها به گوش‌دادن به حرف‌های طرف مقابل نیز علاقه‌ای نشان نمی‌دهند و ترجیح می‌دهند که هر چه زودتر به مکالمات‌ خود پایان دهند یا موضوع مکالمه را تغییر دهند.
خیانت عاطفی یا جنسی به‌ همسر
خیانت عاطفی یا جنسی به همسر نیز می‌تواند نشانه طلاق عاطفی باشد. افرادی که دچار طلاق عاطفی می‌شوند، برای برآورده کردن نیازهای جنسی و پرکردن خلاء عاطفی خود به سراغ خیانت می‌روند و به‌صورت نامشروع وارد رابطه با فرد دیگری می‌شوند.
البته به این نکته هم توجه داشته باشید که گاهی اوقات خود خیانت است که موجب جدایی عاطفی می‌شود. مرد یا زنی که خیانت همسر خود را تجربه کند، حتی با بخشیدن او نیز نمی‌تواند مانند سابق رابطه خوب و صمیمانه‌ای با او داشته باشد.
علل طلاق عاطفی چیست؟
طلاق عاطفی یک پدیده بسیار پیچیده است و علل مختلفی دارد. در بخش قبلی با نشانه‌های آن آشنایتان کردیم و در این بخش قصد داریم به معرفی و بررسی علل طلاق عاطفی در زنان و مردان بپردازیم:
علل مشترک جدایی عاطفی در مردان و زنان
از مهم‌ترین علل مشترک طلاق عاطفی در مردان و زنان می‌توان موارد زیر را نام برد:
نارضایتی جنسی و تامین نشدن نیازهای عاطفی
نداشتن شناخت کافی از همسر
داشتن مشکل در برقراری رابطه کلامی
دخالت اطرافیان در زندگی مشترک
داشتن انتظارات خودخواهانه و نامناسب از طرف مقابل
اختلاف‌نظر و ختم‌نشدن آن به مصالحه
منع طلاق و شرم و ننگ ناشی از آن در خانواده‌های سنتی
تحمل همسر به‌خاطر وجود فرزندان
نداشتن توانایی مالی شوهر برای پرداخت مهریه
حفظ ابرو در بین اقوام و آشنایان
وابستگی مالی زن یا مرد به همسر خود
علل جدایی عاطفی زنان
از مهم‌ترین علل طلاق عاطفی در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اعتیاد همسر به موادمخدر، مشروبات الکی، فضای مجازی و غیره
مشکلات مالی همسر و تامین نشدن نیازهای مالی
توجه زیاد مرد به کار و اختصاص ندادن وقت کافی به همسر
دخالت خانواده شوهر و ایجاد مشکلات خانوادگی
علل طلاق عاطفی در مردان
علل جدایی عاطفی در مردان عبارت‌اند از:
نازایی زن و فرزنددار نشدن
مشکلات جنسی و سردمزاجی زن
عدم تمایل زن به برقراری رابطه جنسی
عدم توجه به مراجعه به مشاوره و شروع زوج درمانی
دخالت خانواده زن در زندگی مشتر‌ک
عواقب جدایی عاطفی
تا این بخش از مطلب با علل و نشانه های طلاق عاطفی آشنا شدید. در ادامه راجع‌به عوارض طلاق عاطفی صحبت خواهیم کرد.
این عواقب تاثیر بسیار زیادی در زندگی زن و مرد و اطرافیان آن‌ها دارد. از مهم‌ترین عواقب طلاق عاطفی می‌توان به مواردی مانند تاثیرات روانی، اثر بر فرزندان، به‌وجود آمدن مسائل مالی، انزوا و تنهایی، تغییرات در روابط اجتماعی، افکار خودکشی، ترس واضطراب، افسردگی، گرایش به بزهکاری، تاثیر بر شغل و کار و مشکلات حقوقی اشاره کرد.
مردها و زن‌هایی که دچار جدایی عاطفی با همسر خود می‌شوند، فشار روانی و اضطراب بیشتری را تحمل می‌کنند. روح و روان فرزندان آن‌ها نیز آسیب می‌بیند.
اگر زوجین دارایی‌های مشترکی داشته باشند، بعد از طلاق عاطفی با مسائل مالی مختلفی روبرو می‌شوند، به‌طوری که باید اموال خود را تقسیم کنند. میزان تنهایی، تنش‌ها و اختلافات افراد با دوستان و خانواده در افرادی که با مشکل طلاق عاطفی مواجه شده‌اند، روزبه‌روز افزایش می‌یابد.
عملکرد شغلی این افراد نیز با مشکلات متعددی مواجه می‌شود و درصورتی که بخواهند برای طلاق واقعی اقدام کنند با مشکلات حقوقی مختلفی روبرو خواهند شد.
عواقب طلاق عاطفی بر فرزندان
تاثیر طلاق عاطفی بر فرزندان
به خطر افتادن سلامتی روانی فرزندان یکی از عوارض طلاق عاطفی است و آینده آن‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. والدینی که دچار طلاق عاطفی هستند، معمولا رفتارهای مسمومی دارند و سعی می‌کنند که فرزند را به سمت خود بکشند و باعث خراب‌شدن رابطه آن‌ها با پدر و مادرشان شوند و در نهایت رابطه فرزند با والدین نیز دچار مشکل می‌شود.
فرزندانی که در چنین خانواده‌هایی زندگی می‌کنند و مراحل رشد خود را پشت سر می‌گذارند، بیشتر از دیگران با مشکلات روحی و روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از لحاظ درسی نیز دچار افت تحصیلی می‌شوند. در چنین شرایطی باید از مشاوره کودک و نوجوان کمک گرفت.
راه های پیشگیری از جدایی عاطفی زوجین
برای جلوگیری از ایجاد طلاق عاطفی باید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
زوجین باید نیازها و خواسته‌های خود را به‌صورت واضح ابزار کنند.
از ناتمام ماندن اختلاف نظر و دعوا جلوگیری کنند.
بدون علاقه به طرف مقابل اقدام به ازدواج با او نکنند.
از ازدواج با کسی که اختلاف سنی زیادی با او دارند. بپرهیزند.
در مورد موضوعات مهم و حساس با یکدیگر گفتگو کنند.
در طول زندگی ابراز عشق و علاقه به یکدیگر را از یاد نبرند.
به نیازهای جنسی و عاطفی شریک خود توجه داشته باشند.
به‌هیچ‌وجه رفتارهای خیانت‌آمیز انجام ندهند.
از پنهان‌کاری و دروغ‌گویی خودداری کنند.
مهارت‌های خود را در رابطه زناشویی تقویت کنند.
در هنگام گفتگو از نیش و کنایه به یکدیگر اجتناب کنند.
درمان طلاق عاطفی
زوجین بعد از مشاهده نشانه های جدایی عاطفی در زندگی خود باید به فکر درمان باشند. بهترین روش‌ درمان طلاق عاطفی و جلوگیری از پیامدهای آن مراجعه به زوج درمانگر است.
زوج درمانگر با استفاده از دانش و تجربه خود به زوجین کمک می‌کند تا روابط زناشویی خود را بهبود ببخشند و مشکلات خود را حل کنند. او به‌خوبی می‌تواند مشکلات را به‌صورت ریشه‌ای و در حضور زن و مرد شناسایی کند و با استفاده از بهترین روش‌ها باعث ترمیم رابطه آن‌ها شود.