سربازی اجباری؛ اتلاف وقت یا بستری برای مرد شدن؟

سربازی اجباری؛ اتلاف وقت یا بستری برای مرد شدن؟ پسران

بزرگنمايي:

آریا جوان- حدود 109 کشور در سطح جهان نظام وظیفه‌ی اجباری ندارند، اما بر اساس ماده‌ی چهارم قانون خدمت وظیفه‌ی عمومی، این خدمت در ایران 30 سال است که شامل 2 سال دوره‌ی ضرورت، 8 سال دوره‌ی احتیاط، 10 سال ذخیره اول و 10 سال ذخیره‌ی دوم می‌باشد. در ایران، خدمت اجباری سربازی همواره مخالفان و موافقان متعددی دارد که گاهی نیز بر اثر ازدیاد تعداد سربازان این خدمت از طرق مختلف تعدیل می‌شود.

هنوز مشخص نیست که منبع ایجاد مشروعیت برای دولت‌ها در زمینه بکارگیری اجباری جوانان در مسائل نظامی کدام نظریه حقوقی و قانونی است، اما آن چه که به شکل تاریخی از منظر حقوق طبیعی پذیرفته شده است، حق حیات افراد است. در چارچوب نظری مرتبط با حقوق طبیعی، جان انسان‌ها به مثابه یک ودیعه الهی در اختیار افراد قرار دارد و هیچ فرد یا نهادی این ودیعه را به افراد نداده است که در مقابل توانایی سلب یا تهدید آن را داشته باشد.

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نائب‌رئیس مجلس شورای اسلامی، در نقد سربازی اجباری و طرح مجلس برای مرتفع ساختن این سد از مقابل جوانان، اظهارات جالبی را مطرح کرد. قاضی زاده هاشمی در مطلبی در صفحه توییتر خود نوشت: «باید ⁧‫سربازی اجباری‬⁩ جمع شده و نیرو‌های متخصص نظامی برای حراست از امنیت و اقتدار کشور استخدام شوند؛ وجود 3 میلیون مشمول غایب نشان دهنده ناکارآمدی مدل فعلی است. ‏در شرایط جنگ اقتصادی باید از توان جوانان برای سازندگی و جهش تولید استفاده کنیم؛ نسل جوان سربازان خط مقدم این جنگ هستند.»

همچنین محسن رضایی، فرمانده پیشین سپاه از ایده نایب‌رئیس اول مجلس شورای اسلامی برای جمع شدن سربازی اجباری و جایگزین شدن آن با استخدام نیرو‌های متخصص نظامی استقبال کرد.

فرمانده قرارگاه مهارت‌آموزی سربازان ستاد‌کل نیرو‌های مسلح، یکی از مشکلات فعلی کشور را ترویج سبک زندگی غیرمتعارف دانست و افزود: باید نخبگان و جوانان فارغ‌التحصیل ما سبک زندگی ایرانی اسلامی را طراحی‌کرده و برای آن راه‌حل‌های کم‌هزینه ارائه دهند. دستیابی به رویکرد امید و نشاط در سبک زندگی مردم، می‌تواند در برابر تهدید‌های دشمنان به تحریم کشور موثر باشد. خروجی دانشگاه‌های ما باید مهارت‌آموزی و تخصص‌محوری باشد. یکی از مشکلات این است که برخی فارغ‌التحصیلان ما فاقد مهارت و تخصص هستند. چنین رویکردی می‌تواند نقش بزرگی در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد.

این مقام مسوول در ستاد‌کل نیرو‌های مسلح یادآور شد: نیرو‌های مسلح ما در بخش‌های نظامی، دفاعی و امنیتی به مرحله قابل‌توجهی از رشد و بلوغ علمی و صنعتی دست‌یافته‌اند. همچنین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا نیز به خودکفایی در بخش‌های توسعه نفت، پالایشگاه، پتروشیمی، ریل‌سازی، راهسازی، سدسازی و ... دست یافته است. بیش از 90 درصد مدیران و مجریان قرارگاه خاتم‌الانبیا، جوانان دانشگاهی ما هستند. حجم زیادی از تلاش علمی ما در عرصه‌های نظامی به پشتوانه دانشجویان، استادان، دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی‌دانشجویی انجام می‌شود و نیرو‌های مسلح از دانش نخبگان دانشگاهی استفاده می‌کنند. در کنار مهارت‌آموزی، به سربازان مهارت‌های اجتماعی و حقوق راه‌اندازی کسب و کار نیز ارائه می‌شود. در این دوره‌ها هر سرباز باید حداقل یک مهارت یاد بگیرد.همچنین در حال تدوین لایحه‌ای هستیم که بر اساس آن، سربازان تا دوره‌ای پس از خدمت نیز مورد حمایت دستگاه‌های دولتی قرار گیرند که در صورت تصویب آن در دولت و مجلس، نقش بسزایی در اشتغال سربازان خواهد داشت.

اقتصاد 24 نوشت: هرچند بهانه نهاد‌های سیاستگذار برای تداوم این رویه، حفظ امنیت به شکل مشارکتی است، اما به کرات افرادی را در لباس سربازی دیده‌اید که در برابر باشگاه‌ها، موزه‌ها، اماکن دیپلماتیک، شرکت‌ها و ادارت دولتی در حال کشیک دادن هستند و همزمان با آن‌ها نیز، همه این نهاد‌ها حراست هم دارند، ولی از سربازان در بهترین سال‌های زندگی‌شان مفت و مجانی بیگاری می‌کشند.

بیش از 120 هزار میلیارد تومان بودجه سربازخانه‌ها و مراکز نظامی است (حدود یک پنجم بودجه کل کشور) که بدون حقوق توسط سربازان به ظاهر محافظت می‌شود. هرچند شفافیتی در این باره وجود ندارد، اما بیش از یک و نیم میلیون نفر سرباز در این مراکز بدون دستمزد و کاملا غیر داوطلبانه باید جان خود را در کف دست بگیرند و عمر به بیگاری بگذرانند.

برای اصلاح این وضعیت راهکار‌های زیادی وجود دارد، ولی قدر مسلم تداوم وضعیت سربازی اجباری فعلی، به ضرر پنجره جمعیتی کشور و همچنین عامل ایجاد ترافیک در پشت دروازه مراکز آموزش عالی و نیز، دلیلی برای افزایش مهاجرت است. پیشنهاد می‌شود همانند بسیاری از کشور‌های توسعه یافته در دنیا حداکثر بازه آموزشی 2 تا 3 ماهه برای آموزش‌های نظامی برای همه افراد اجباری باشد و البته بیمه و حقوق نرمال نیز برای آن تعریف شود.

شیوه دیگری نیز برای حل مسئله سربازی وجود دارد که می‌شود از طریق آن بخشی از این مسئله را حل کرد: فروش سربازی به افرادی که حتی مایل به گذراندن یک دقیقه هم در پادگان‌ها نیستند و در عوض، افزایش حقوق سربازان به یک سطح نرمال، از محل درآمد‌های ناشی از فروش سربازی. در رابطه با نیرو‌های سرباز معلم و سرباز ورزشکار هم همین شرایط صدق می‌کند.