آریا جوان - خراسان / به بهانه روز جهانی بزرگداشت دوستی از مرزهای رفیق‌بازی با دوستی‌واقعی گفتیم و الگوهای رفتاری که انتخاب دوست و تداوم این روابط را تحت تأثیر قرار می‌دهند
دوستی، ریشه‌ای عمیق در طبیعت انسان دارد و از دیرباز تاکنون، انسان‌ها برای برقراری ارتباطات صمیمانه و پایدار با یکدیگر تلاش کرده‌اند. اما چرا دوستی تا این حد مهم است؟ و مرز میان رفیق‌بازی و داشتن دوست واقعی کجاست؟ 25 دسامبر روز جهانی دوستی بود و امروز هم در بعضی کشورها روز تماس با یک دوست است و فرصت خوبی محسوب می‌شود تا به اهمیت روابط دوستانه در زندگی‌مان پی ببریم.
اهمیت و فواید داشتن دوست
دوستی، صرفاً گذراندن اوقات خوش با یکدیگر نیست. این رابطه، تأثیری شگرف بر ابعاد مختلف زندگی ما می‌گذارد که بعضی از آن‌ها عبارتند از:
سلامت روان| داشتن دوستان صمیمی به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی کمک می‌کند. همچنین، دوستی، احساس تعلق و امنیت را افزایش می‌دهد و به بهبود عزت‌نفس می‌انجامد.
رشد شخصی| دوستان، ما را به چالش می‌کشند، به ما الهام می‌بخشند و به رشد و توسعه شخصیت‌مان کمک می‌کنند.
![]()
حمایت اجتماعی| در لحظات سخت، دوستان همواره در کنار ما هستند و از ما حمایت می‌کنند. این حمایت، به ما قدرت می‌دهد تا بر مشکلات غلبه کنیم.
شادی و لذت| دوستی، منبعی سرشار از شادی و لذت است. خندیدن با دوستان، لحظات فراموش‌نشدنی را برای ما رقم می‌زند.
مرز میان رفیق‌بازی و دوستی واقعی
رفیق‌بازی و دوستی، هر دو به برقراری ارتباط با دیگران مربوط می‌شوند اما تفاوت‌های اساسی دارند. رفیق‌بازی، بیشتر بر اساس منافع شخصی و گذراست، در حالی که دوستی، بر پایه احترام متقابل، صداقت و تعهد بنا می‌شود. همچنین در رفیق‌بازی، افراد بیشتر به دنبال پر کردن اوقات فراغت خود و کسب منافع شخصی هستند. این روابط، اغلب سطحی بوده و بر اساس شباهت‌های ظاهری و علایق آنی شکل می‌گیرند. اما دوستی واقعی، فراتر از تفریحات و منافع شخصی است. در این رابطه، افراد به یکدیگر اهمیت می‌دهند، از یکدیگر حمایت می‌کنند و در رشد و پیشرفت یکدیگر نقش دارند. دوستی واقعی بر پایه تفاوت‌ها و شباهت‌ها بنا می‌شود و به مرور زمان قوی‌تر می‌شود.
نقش تله‌ها در دوست‌یابی
تله‌های روانی، الگوهای رفتاری خودکار و ناخودآگاهی هستند که در روابط ما با دیگران تأثیر می‌گذارند. این تله‌ها، ریشه در تجربیات کودکی و روابط گذشته دارند و می‌توانند انتخاب دوستان و تداوم دوستی‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. بعضی از آن‌ها عبارتند از:
تله رهاشدگی| افرادی که در این تله گرفتار شده‌اند، از نزدیک شدن به دیگران می‌ترسند و انتظار دارند که در نهایت رها شوند. این افراد، اغلب روابط سطحی ایجاد می‌کنند و از تعهد می‌هراسند.
تله وابستگی| افرادی که در این تله گرفتار شده‌اند، به شدت به تأیید و حمایت دیگران نیاز دارند و از تنهایی می‌هراسند. این افراد، ممکن است در روابط خود، نقش قربانی یا نجات‌دهنده را ایفا کنند.
تله بی‌اعتمادی| افرادی که در این تله گرفتار شده‌اند، به دیگران اعتماد ندارند و تصور می‌کنند که دیگران به آن‌ها آسیب می‌رسانند. این افراد، اغلب روابطی سرد و بی‌اعتماد ایجاد می‌کنند.
چند تله رایج دیگر| انواع دیگر تله‌ها مانند تله کمال‌گرایی، تله انتقادگری و تله بی‌ارزشی هم می‌توانند بر انتخاب دوستان و تداوم دوستی‌ها تأثیر بگذارند.
چگونگی تاثیر تله‌ها بر انتخاب دوستی و تداوم آن
افرادی که در تله‌های روانی خاصی گرفتار شده‌اند، اغلب به سمت افرادی جذب می‌شوند که تله‌های مشابهی دارند. به عنوان مثال، فردی که در تله رهاشدگی گرفتار است، ممکن است به فرد دیگری که از تعهد می‌هراسد، جذب شود. همچنین تله‌های روانی، باعث ایجاد الگوهای تکرارشونده در روابط می‌شوند. به عنوان مثال، فردی که در تله وابستگی گرفتار است، ممکن است بارها و بارها در روابطی قرار گیرد که در آن‌ها به شدت به طرف مقابل وابسته می‌شود. تله‌های روانی، می‌توانند به روابط آسیب بزنند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی شوند. به عنوان مثال، فردی که در تله بی‌اعتمادی گرفتار است، ممکن است به طور مداوم به طرف مقابل شک کند و باعث ایجاد تنش در رابطه شود.
یکی از مهم‌ترین دارایی‌های زندگی
دوستی، یکی از مهم‌ترین دارایی‌های زندگی است. برای داشتن روابط دوستانه سالم و پایدار، باید به شناخت خود و تله‌های روانی خود بپردازیم. همچنین، باید یاد بگیریم که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنیم و به آن‌ها اعتماد کنیم. با آگاهی از اهمیت دوستی و شناخت تله‌های روانی، می‌توانیم روابط دوستانه قوی‌تر و پایدارتری را تجربه کنیم.
نویسنده: دکتر نجمه عابدی‌شرق | روان‌شناس