آریا جوان - رمز و راز یکی از بزرگ‌ترین بناهای سنگی «مگالیتیک» خاورمیانه پیچیده‌تر شده است، زیرا تحقیقات جدید فرضیه محبوبی را که سازه دوار «گیلگال رفعیم» در بلندی‌های جولان را به عنوان یک رصدخانه نجومی معرفی می‌کرد رد کرده است.
این سازه اسرارآمیز، که با نام‌های «چرخ ارواح» و «استون‌هنج شام» نیز شناخته می‌شود و در شرق ساحل دریاچه طبریه در بخش اشغالی بلندی‌های جولان سوریه قرار دارد، از قدمتی 5 هزار ساله برخوردار است.
این سازه باستانی که در سال 1968 کشف شد و دلیل ساخت آن هنوز ناشناخته است، از یک توده سنگی مرکزی تشکیل شده که توسط چندین دایره متحدالمرکز از سنگ‌های بازالتی احاطه شده است.
بنای سنگی عظیم گیلگال رفعیم یا رُجم الهِرّی، با محیطی حدود 500 متر و قطری برابر با 150 متر بیش از نیم قرن است که به محل بحث محققان تبدیل شده است.
برخی باستان‌شناسان معتقدند که چرخ ارواح ممکن است به عنوان یک قلعه دفاعی یا مقبره رهبر یا شخصیتی مهم ساخته شده باشد. با این حال تعداد بسیار کمی آثار باستانی از درون این سازه کشف شده است و همین موضوع سرنخ‌های اندکی برای پژوهشگران باقی گذاشته است.
باستان‌شناسان اسرائیلی این فرضیه را مطرح کردهاند که این مکان یک سازه دفاعی یا محله‌ای مسکونی نبوده و به احتمال زیاد یک مرکز آئینی برای نیایش و فرونشاندن خشم خدایان بوده است.
در سال 1998 یک مطالعه نشان داد که محورهای تقارن و ورودی‌های این سازه با جهت‌های مربوط به انقلاب‌ها، اعتدال‌ها، ستاره شِعرای یَمانی و دیگر اجرام آسمانی، مطابق با آسمان عصر برنز، هماهنگ بوده است.
این کشف منجر به این باور گسترده شد که این سازه به عنوان یک رصدخانه نجومی عمل می‌کرده است.
برای بررسی این فرضیه، نویسندگان مطالعه جدید حرکات زمین‌ساختی منطقه اطراف دریاچه طبریه را طی 150 میلیون سال گذشته تجزیه و تحلیل کردند.
به گفته پژوهشگران، بلوک‌های زمین‌ساختی شمال اسرائیل به طور مداوم در مسیری بیضوی به سمت خلاف عقربه‌های ساعت حرکت کردهاند.
تصویر هوایی از حلقه‌های سنگیmosherf/Wikipedia
این حرکات باعث شده که گیلگال رفعیم طی 4 هزار سال گذشته حدود 40 متر جابجا شود، به این معنی که محور‌ها و سایر ویژگی‌های آن در ابتدا در موقعیت‌های دیگری قرار داشته‌اند.
پژوهشگران در مقاله خود آورده‌اند: «تحلیل ژئوفیزیکی منطقه نشان می‌دهد که سایت رُجم الهِرّی به سمت خلاف عقربه‌های ساعت چرخیده و از مکان اصلی خود ده‌ها متر جابجا شده است.»
به گفته آنان این اتفاق باعث شده تا «وضعیت فعلی دیواره‌های سنگی و زوایای آن‌ها همانند 4 تا 2 هزار سال قبل از میلاد نباشد و فرضیه‌هایی که آن را با اجرام آسمانی مرتبط می‌دانستند رد شود.»
آن‌ها در نوشته خود نتیجه گرفته‌اند: «از همین رو به نظر می‌رسد رُجم الهِرّی به احتمال زیاد یک رصدخانه نبوده است.»
هرچند محققان احتمال رصدخانه بودن این سازه را رد کردهاند، با این حال اینکه این سازه عظیم چرا ساخته شده همچنان یک معما محسوب می‌شود.
بیشتر بدانید:
چراغ معروف انیمیشن‌ها زنده شد باستان‌شناسان در اوایل امسال یک سازه حلقوی مشابه در کرت در یونان کشف کردند که مربوط به همین دوره تاریخی است.
این سازه که به تمدن مینوسی نسبت داده شده، به اندازه چرخ ارواح اسرارآمیز است. پژوهشگران معتقدند که این بنا ممکن است به عنوان مکانی آئینی برای انجام مراسم و ضیافت‌ها استفاده می‌شده است.
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Remote Sensing» منتشر شده است.