چاپ

آریا جوان - مطالعۀ تازه بر روی دی ان ای افرادی که دو هزار سال قبل در منطقۀ دورست بریتانیا دفن شده‌اند نشان می‌دهد که بسیاری از مردان از مناطق دیگر به اینجا آمده بودند تا با قبیله و خانوادۀ همسر خود زندگی کنند.
به گزارش فرادید، از نئاندرتال‌ها تا دربارهای سلطنتی، تاریخ پر از زنانی است که پس از ازدواج به خانواده همسرانشان پیوسته‌اند؛ اما محققان دریافته‌اند که در جوامع باستانی بریتانیا، این روند برعکس بوده است.
محققانی که دی‌ان‌ای افراد دوران عصر آهن در بریتانیا را بررسی کرده‌اند، شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد مردان برای پیوستن به خانواده همسرانشان نقل مکان می‌کردند؛ این عمل به نام «ماتری‌لوکالیتی» شناخته می‌شود.
دکتر لارا کسیدی، نویسنده اول این پژوهش از کالج ترینیتی دوبلین گفت که این یافته‌ها فرضیه‌هایی را به چالش می‌کشد که بر اساس آن‌ها بیشتر جوامع پدرسالار فرض می‌شوند؛ جوامعی که در آن‌ها مردان در جای خود می‌ماندند و زنان پس از ازدواج به محل آنان نقل مکان می‌کردند.
در گورهای حدودا 2 هزارسالۀ یافت شده در این منطقه، زنان معمولا با جواهرات و گورنهاده‌های ارزشمندتری نسبت به مردان دفن شده‌اند که این شاید بتواند دلیلی بر جایگاه اجتماعی بالای آنان باشد.
او گفت: «احتمالاً دوره‌هایی وجود دارد که در آن ماتریلوکالیتی بسیار رایج‌تر بوده و این امر تأثیرات مهمی بر نحوه نگاه ما به زنان در گذشته و نقش‌ها و تأثیرات آنها در جامعه دارد. در بسیاری از جوامع امروزی و در گذشته، زنان تأثیر و قدرت زیادی داشته‌اند و خوب است که این موضوع را به خاطر داشته باشیم».
باستان‌شناسان در مجله Nature گزارش داده‌اند که چگونه ژنوم بیش از 50 فرد دفن شده در یک مجموعه قبرستان در منطقۀ دورست را مطالعه کرده‌اند. بیشتر این افراد به قبیله دوروتریگز تعلق داشته‌اند؛ گروهی سلتی که از حدود 100 پیش از میلاد تا 100 میلادی در سواحل مرکزی جنوبی بریتانیا ساکن بودند.
این سایت‌ها پیش‌تر نیز مورد توجه کارشناسان بوده‌اند، نه تنها به دلیل کمیاب بودن دفن‌های عصر آهن، بلکه به این دلیل که زنان بیشتر از مردان با اشیای قیمتی دفن شده بودند.
کَسیدی گفت: «این امر نشان می‌دهد که تفاوت زیادی در جایگاه اجتماعی بین مردان و زنان وجود نداشته یا حتی شاید دفن‌های زنان از جایگاه بالاتری برخوردار بوده است».
کَسیدی و همکارانش دی‌ان‌ای و دی‌ان‌ای میتوکندریایی (مواد ژنتیکی موجود در مراکز سلول‌ها) را تجزیه و تحلیل کردند و نشان دادند که بیشتر این افراد با یکدیگر مرتبط بودند.
نکته مهم این بود که بسیاری از آن‌ها دی‌ان‌ای میتوکندریایی مشترکی داشتند؛ یک مادۀ ژنتیکی که فقط از مادران به فرزندان منتقل می‌شود. کَسیدی گفت: «همه آن‌ها از نسل زنانه‌ای واحد بودند؛ از نسل یک زن».
این تیم می‌گوید شواهد ژنتیکی و مدل‌سازی‌های انجام شده نشان می‌دهد که این جامعه ماتریلوکال بوده است: به عبارت دیگر، زنان در مکان خود باقی می‌ماندند و مردان برای پیوستن به همسرانشان به گروه منتقل می‌شدند.

آریا جوان

این نتیجه‌گیری با تنوع قابل توجهی در کروموزوم Y مردان پشتیبانی شد، به طوری که مردان سطوح بسیار کمتری از ارتباط ژنتیکی با دیگر افراد داشتند و احتمال بیشتری داشت که دی‌ان‌ای میتوکندریایی متفاوتی نسبت به آنچه به‌طور گسترده به اشتراک گذاشته شده بود، داشته باشند.
تیم سپس دی‌ان‌ای سایت‌های دفن دیگر عصر آهن در سراسر بریتانیا را بررسی کردند و باز هم نشانه‌هایی از جوامع ماتریلوکال یافتند. کَسیدی گفت: «به نظر می‌رسد این موضوع در سراسر جزیره بریتانیا در آن دوره نسبتاً گسترده بوده است».
اگرچه این مطالعه فاش نمی‌کند که آیا جوامع عصر آهن به‌طور خاص بر اساس خطوط مادری سازماندهی شده بودند یا اینکه مادرسالاری وجود داشته است یا نه، به هر حال دیدگاه‌های جدیدی درباره این جوامع ارائه می‌دهد.
کَسیدی گفت که اگر زنان در مکان خود باقی می‌ماندند، این احتمال قوی وجود دارد که آن‌ها همچنین می‌توانستند ارث ببرند، زمین را کنترل کنند، در اقتصاد محلی نقش داشته باشند و به طور کلی در جامعه تأثیرگذار باشند.