چاپ

آریا جوان - جام جم / فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی امروزه است و فرصت‌های بسیاری برای یادگیری، ارتباط و سرگرمی فراهم می‌کند اما در کنار این فرصت‌ها، تهدیدهایی نیز برای کودکان و نوجوانان دارد.بسیاری ازوالدین نگران تأثیرات منفی فضای مجازی هستندو از محتوای نامناسب، تهدیدات آنلاین و حتی وابستگی فرزندان‌شان به این فضاشکایت دارند.
استفاده درست کودکان از فضای مجازی
یکی ازمهم‌ترین راه‌های محافظت از کودکان، آموزش سواد رسانه‌ای است. بسیاری ازکودکان بدون آگاهی ازخطرات، ساعت‌های زیادی را در فضای مجازی می‌گذرانند و ممکن است به اطلاعات نادرست اعتماد کنند. یکی از والدین تعریف می‌کرد: «پسرم در یکی از شبکه‌های اجتماعی با فردی آشنا شد که خودش راهم‌سن اومعرفی کرده بود. بعد ازمدتی فهمیدیم که آن ‌فرد اطلاعات نادرستی داده و قصد سوءاستفاده داشته است.» این نشان می‌دهد کودکان باید یاد بگیرند که اطلاعات شخصی خود را در اختیار دیگران قرار ندهند و به هر پیامی در اینترنت اعتماد نکنند. از دیگر روش‌ها برای مدیریت استفاده کودکان از فضای مجازی، ایجاد محدودیت‌های منطقی و انعطاف‌پذیر است. برخی والدین با محدودیت‌های سختگیرانه، فرزندان‌شان را از اینترنت دور می‌کنند اما این کار معمولا نتیجه معکوس دارد. وقتی کودک احساس کند چیزی برای او ممنوع شده، بیشتر به آن جذب می‌شود. درعوض، والدین می‌توانند در این‌باره قوانینی مشخص وضع کنند.مثلا ساعت‌های خاصی رابرای استفاده از اینترنت درنظربگیرند و فعالیت‌های دیگر مانند ورزش، بازی‌های گروهی و مطالعه را در برنامه فرزندشان قرار دهند. حتی در موارد بسیاری دیده می‌شود که نوجوانان تمام اوقات فراغت خود را در اینترنت می‌گذرانند و از فعالیت‌های دیگر فاصله می‌گیرند. یکی از مراجعانم می‌گفت: «دخترم حتی هنگام غذا خوردن هم گوشی‌اش را کنار نمی‌گذارد و وقتی از او می‌خواهم که کمتر از گوشی استفاده کند، واکنش شدیدی نشان می‌دهد». در چنین شرایطی، والدین می‌توانند فرزندان‌شان را به فعالیت‌های جذاب دیگر مانند کلاس‌های هنری، ورزشی یا اردوهای گروهی تشویق کنند و همچنین مهارت‌های ارتباطی آنها را تقویت کرده تا وابستگی آنها به اینترنت کمتر شود. چون وقتی کودک سرگرمی‌های متنوعی داشته باشد، کمتر به اینترنت وابسته می‌شود.همچنین مدیریت استرس واحساسات تأثیر مهمی درکاهش وابستگی کودکان به اینترنت دارد. بسیاری ازکودکان زمانی که احساس تنهایی،ناراحتی یا اضطراب دارند به فضای مجازی پناه می‌برند.یکی ازمراجعانم تعریف می‌کرد: «پسرم وقتی استرس دارد، ساعت‌ها بازی‌های آنلاین انجام می‌دهد و حاضر نیست با ما صحبت کند». والدین می‌توانند با آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا ورزش‌های سبک به فرزندان‌شان کمک کنند تا احساسات خود را بهتر مدیریت کنند.

الگوبرداری کودکان از والدین
والدین خودشان باید الگوی مناسبی برای فرزندان‌شان باشند. کودکان بیشتر از آن‌که به نصیحت‌های والدین‌شان گوش کنند، رفتارهای آنها را تقلید می‌کنند. اگر والدین زمان زیادی را درشبکه‌های اجتماعی بگذرانند،فرزندان‌شان نیز همین کار را خواهند کرد. یکی دیگر از مراجعانم در کارگاهی آموزشی می‌گفت:«من خودم ساعت‌ها درشبکه‌های اجتماعی هستم.چطور می‌توانم ازدخترم انتظارداشته باشم که وقتش را در اینترنت هدر ندهد؟» ازاین جهت،والدین باید استفاده صحیح ازاینترنت رابه فرزندان‌شان نشان دهند، زمان مشخصی را برای کارهای آنلاین خود اختصاص دهند و وقت بیشتری رابه تعامل با خانواده بگذرانند. درنهایت فضای مجازی بخشی از زندگی امروز است و نمی‌توان آن را حذف کرد اما با آموزش صحیح،تعیین قوانین منطقی و ایجاد تعادل میان فعالیت‌های آنلاین و آفلاین، می‌توان از آسیب‌های آن جلوگیری کرد.