بزرگنمايي:

آریا جوان - بیرون‌زدگی دیسک که به‌عنوان «فتق دیسک» نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات مرتبط با ستون فقرات است که می‌تواند منجر به درد شدید، محدودیت حرکتی و حتی اختلالات عصبی و حسی شود.

ستون فقرات به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای ساختاری بدن انسان، وظیفه حفاظت از نخاع و توزیع فشارهای وارده به بدن را بر عهده دارد. یکی از اجزای کلیدی این ساختار، دیسک‌های بین‌مهره‌ای هستند که به‌صورت ضربه‌گیر عمل کرده و نقش مهمی در حرکت، انعطاف‌پذیری و پایداری ستون فقرات ایفا می‌کنند. این دیسک‌ها که از ماده‌ای ژلاتینی تشکیل شده‌اند، با گذر زمان یا تحت تأثیر شرایط غیرطبیعی مانند بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات ورزشی غیراستاندارد، ممکن است دچار آسیب شوند.
در این گزارش، به بررسی ساختار دیسک، علل و پیامدهای آسیب به آن و راهکارهای پیشگیری و درمان این عارضه می‌پردازیم.
بیرون‌زدگی دیسک کمر
دکتر فروزنده خواجه‌پور، جراح مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، درباره دیسک کمر و نقش حیاتی آن در بدن به ایسنا می‌گوید که دیسک کمر، ماده‌ای ژلاتینی است که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارد و به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند. این ساختار از دو بخش تشکیل شده است: یک هسته پر از ماده ژلاتینی مملو از آب و یک بخش خارجی که مانند واشر عمل می‌کند.
خواجه‌پور توضیح می‌دهد که وظیفه دیسک، توزیع فشار واردشده به ستون فقرات است.
عوامل آسیب‌زا
به گفته این جراح مغز و اعصاب، عوامل مختلفی می‌توانند باعث بیرون‌زدگی دیسک شوند؛ از جمله بلند کردن اجسام سنگین یا انجام ورزش‌های غیراستاندارد. در این حالت، ماده ژلاتینی دیسک ممکن است از محل خود خارج شود و وارد کانال نخاعی شود.
وی افزود: این وضعیت باعث فشار بر اعصاب عبوری از کانال نخاعی می‌شود که می‌تواند منجر به درد شدید، اختلالات حسی و حرکتی و حتی مشکلات مثانه شود.
نشانه‌ها و عوارض
بیرون‌زدگی دیسک که به آن «فتق دیسک» نیز گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که هسته ژلاتینی دیسک به دلیل کاهش محتوای آب، کوچک شده و بخشی از آن به داخل کانال نخاعی نفوذ کند. این وضعیت می‌تواند باعث دردهای شدید و محدودیت‌های حرکتی شود.
راه‌های درمان
دکتر خواجه‌پور توصیه کرد که درمان فتق دیسک با کاهش التهاب آغاز می‌شود. او مصرف مایعات فراوان، حدود هشت لیتر در روز را برای حفظ سلامت دیسک ضروری دانست و تأکید کرد: این مایعات به حفظ خاصیت ژلاتینی دیسک و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک می‌کنند.
این متخصص مغز و اعصاب در پایان هشدار داد که افراد با رعایت اصول صحیح بلند کردن اجسام و انجام ورزش‌های استاندارد می‌توانند از مشکلات مرتبط با دیسک کمر جلوگیری کنند.
این گزارش تأکید می‌کند که آگاهی از عوامل خطر و رعایت توصیه‌های پزشکی می‌تواند از بروز این عارضه شایع جلوگیری کند.