بزرگنمايي:

آریا جوان - ایلنا / دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل گفت: آنچه که مهم است، این است که موضوع ایران موجب نشود که اروپا و آمریکا به هم نزدیک شوند. به عبارت دیگر مقامات ما نباید اجازه دهند که ایران به پلی برای نزدیک شدن دو سوی اقیانوس هم تبدیل شود. روابط خوب ما با اروپا در دولت اول ترامپ کمک کرد که اروپا علیه خروج آمریکا از برجام باشد و در سطوح سیاسی با اقدام ترامپ مخالفت کند و تلاش هایی برای کمک به تجارت با ایران مثل اینستکس اندیشیده شد.
کوروش احمدی دیپلمات سابق وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با دور جدید گفت‌وگوهای ایران با تئوریکای اروپایی و دستاوردهایی که افزایش روابط ایران و اروپا می‌تواند برای سیاست خارجی ایران داشته باشد، گفت: برای من روشن نیست که هدف از این گفت‌وگوها چیست. آیا هدف رسیدن به راه حلی برای مسئله هسته‌ای است؟ آیا هدف بهبود روابط تیره بین ایران و اروپا است؛ یا هر دو. اگر هدف اولی است، روشن است که بدون آمریکا گشایشی در مسئله هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها قابل تصور نیست. چون عمده تحریم‌ها به خواست آمریکا اعمال شده و مشکل اصلی با فاصله زیاد تحریم‌های آمریکا است. اعمال تحریم‌ها هم ناشی از قدرت اقتصاد آمریکا و قدرت دلار است و ضمانت اجرایی برای اعمال تحریم‌ها و عدم تخلف کشورها از آن چیزی نیست، جز حربه منع دسترسی ناقضان تحریم‌ها به بازار آمریکا. اگر چه اروپا هم تحریم‌هایی را علیه ما اعمال کرده اما تحریم‌های اروپا اصلا قابلا مقایسه با تحریم‌های آمریکا نیست. به علاوه، اروپا قدرت چندانی برای اعمال تحریم‌ها ندارد.
هیچ نشانه‌ای حاکی از اینکه که اروپا مایل است به عنوان واسطه بین ایران و آمریکا عمل کند، نمی‌بینیم

وی ادامه داد: ممکن است گفته شود که مذاکره با اروپا در مورد هسته‌ای هم از این نظر که اروپا در نقش پیغام‌رسان عمل خواهد کرد، مهم است. اما بعید می.دانم که در این مقطع زمانی اروپا همان نقشی را بازی کند که در دوره‌ای در جریان مذاکرات احیای برجام از فروردین 1400 برای یکی دو سال بازی کرد. چرا که آن زمان مذاکرات درچارچوب کمیسیون برجام و گروه 1+4 برگزار می.شد و هیات آمریکایی هم در شهر محل برگزاری مذاکرات حضور داشت. اما این بار هیچ نشانه‌ای که حاکی از آن باشد که اروپا مایل است به عنوان واسطه بین ایران و آمریکا عمل کند، نمی‌بینیم مخصوصا با تنشی که بین اروپا و آمریکا در خصوص ماجرای اوکراین ایجاد شده است. البته اگر فرضمان این باشد که این مذاکرات برای تخفیف تنش بین ایران و اروپا برگزار می‌شود، می‌توانیم حتما آن را مفید بدانیم، هر چند معلوم نیست که با توجه شدت اختلافات بخصوص در مورد مسئله هسته‌ای و بحران اوکراین به این زودی‌ها نتیجه‌ای از آن حاصل شود.
شاید اروپا اختلاف‌نظرهایی با آمریکا داشته باشد اما این در رابطه با ایران صدق نمی کند
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل درباره اختلافات میان اروپا و آمریکا و گمانه‌زنی‌هایی که این رویکرد اروپا را امتیازی برای همکاری میان ایران و اروپا می‌انگارد، عنوان کرد: این روزها اروپا با دولت کنونی آمریکا در ارتباط با مسائل زیادی اختلاف نظر دارد که مسئله اوکراین یکی از مهم‌ترین آنها است. اما به نظر می رسد که ایران در این میان یک استثنا است به این معنی که به نظر نمی‌رسد که بین دو طرف در مورد ایران اختلاف نظر عمده‌ای وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد هر دو سوی اقیانوس اطلس با هم در مورد برنامه هسته‌ای ایران هم نظر هستند. یک حربه‌ای که در این مورد در دست اروپا است و آمریکا فاقد آن است، اسنپ بک یا مکانیسم ماشه است. آمریکا چون از برجام خارج شده، امکان توسل به این حربه را ندارد و برای این منظور آمریکا وابسته به اروپا است.
شرایط به گونه‌ای نیست که اروپا از اسنپ بک برای امتیازگیری از آمریکا استفاده کند
احمدی با اشاره به این نکته که به نظر نمی‌رسد که شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که مثلا اروپا بخواهد از این حربه برای اخذ امتیازی از آمریکا استفاده کند، اظهار کرد: از طرفی اگر از اسنپ‌بک استفاده نشود و به این دلیل برنامه هسته‌ای ایران از دستور کار شورای امنیت خارج شود، معلوم نیست که با توجه به حربه وتوی چین و روسیه هیچگاه غربی‌ها بتوانند دوباره ایران را در دستور کار شورای امنیت قرار دهند. با این حال مهم است که ایران روابط عمومی‌اش با اروپا را بهبود بخشد، چراکه فی نفسه اروپا کنشگر عمده‌ای در روابط بین‌المللی است با یک اقتصاد 26 تریلیون دلاری و نفوذ عمده‌ای که در همه حوزه‌ها دارد. از طرفی می‌دانیم که روابط خوب ایران و اروپا در مخالفت اروپا با خروج آمریکا از برجام در مه 2018 و خنثی کردن اقدام آمریکا برای فعال کردن اسنپ بک در سپتامبر 2020 نقش داشت.
مخالفت سیاسی آشکار اروپا با اقدامات دور اول ترامپ حائز اهمیت بود
این دیپلمات با سابقه در خصوص نقش اروپا در استراتژی‌ فشار حداکثری دولت ترامپ خاطرنشان کرد: آنچه که مهم است، این است که موضوع ایران موجب نشود تا اروپا و آمریکا به هم نزدیک شوند. به عبارت دیگر مقامات ما نباید اجازه دهند که ایران به پلی برای نزدیک شدن دو سوی اقیانوس هم تبدیل شود. همانطور که اشاره کردید روابط خوب ایران با اروپا در دولت اول ترامپ کمک کرد که اروپا علیه خروج آمریکا از برجام باشد و در سطوح سیاسی با اقدام ترامپ مخالفت کند و تلاش هایی برای کمک به تجارت با ایران مثل اینستکس اندیشیده شد. اما نظر به مخالفت آمریکا و اینکه شرکت‌ها و بانک‌های بین المللی همواره نگران مجازات های مالی بودند، این تلاش‌ها به لحاظ اقتصادی به نتیجه نرسید اما مخالفت سیاسی آشکار اروپا با اقدامات ترامپ حائز اهمیت بود.