بزرگنمايي:

آریا جوان - فیلم نیوز / سریال «ازازیل» به کارگردانی حسن فتحی در دو قسمت اخیر با مسائل ماورایی پیوند بیشتری پیدا کرده است. همزمان با شروع ماه رمضان، حال‌وهوای این سریال ما را به یاد موج فراگیر تولید سریال‌های ماورایی در ماه رمضان‌هایی دهه‌های هشتاد و نود می‌اندازد. درست است که «ازازیل» اثری معمایی و جنایی است و فضای آن تا حدی با آنچه از سریال‌های ماورایی رمضان‌های گذشته در خاطر داریم فرق دارد اما هم نامش از یک فرشته گرفته شده و هم گره‌ خوردن ماجراهایش به مسئله جن‌گیری و همچنین عروسک‌های وهم‌برانگیز، آن را به اثری ماورایی هم تبدیل کرده است.
به بهانه پررنگ‌شدن مسائل ماورایی در سریال «ازازیل» بخصوص در قسمت‌های ششم و هفتم و همزمانی آن با شروع ماه رمضان، مروری داریم بر سریال‌های ماورایی که در زمان خودشان با استقبال خوبی روبه‌رو شده‌اند.
او یک فرشته بود | علیرضا افخمی| 1384
در سریال «او یک فرشته بود» به کارگردانی علیرضا افخمی، برای اولین بار شیطان در کالبد یک انسان نمایش داده شد تا از این طریق یک مسئله‌ی متافیزیکی و ماورائی برای مخاطبان باورپذیرتر نشان داده شود. مردی مذهبی که در تمام زندگی‌اش به اصول اعتقادی ایمان داشته با زنی روبه‌رو می‌شد و به او دل می‌باخت و ایمانش دچار تزلزل می‌شد. تغییر چهره‌ فرشته هنگامی که قرآن تلاوت می‌شد یا زمانی که عملی شیطانی از او سر می‌زد جزو مهم‌ترین صحنه‌های ترسناک سریال بود. مرتضی ضرابی با گریمی کاملا متفاوت، در نقش شیطان ظاهر شده و با استفاده از رنگهای قرمز و افکت‌های عجیب، ترسناک به نظر می‌رسید. البته در کنار آن صداهای وحشتناک و نشان دادن نماهایی از جهنم هم وهم سریال را بیشتر می‌کرد. «او یک فرشته بود» به عنوان اولین سریال تلویزیونی که به مسائل ماورائی توجه نشان داد بسیار مورد توجه قرار گرفت و شروعی شد بر ساخته شدن سریال‌هایی از این قبیل.
آخرین گناه | حسین سهیلی‌زاده| 1385
اولین سریالی که بعد از موفقیت «او یک فرشته بود» در همان حال و هوا ساخته شد «آخرین گناه» به کارگردانی حسین سهیلی‌زاده بود. این‌بار همه چیز حول محور یک پیوند قرنیه رخ می‌داد. مرد با ایمانی وصیت می‌کرد بعد از مرگش قرنیه چشمش را به فردی که موردنظر خودش است پیوند بزنند اما دخترش بی‌توجه به وصیت پدر این قرنیه را به نامزدش پیوند می‌زد. بعد از عمل نامزد او چیزهای عجیبی را می‌دید. او افراد را تجسم اعمالشان می‌دید. افراد گناهکار را در آتش می‌‌دید و خیلی از مسائل برایش فاش می‌شد. تا اینکه تصمیم می‌گرفت تمام گناهکاران را به قتل برساند.«آخرین گناه» نتوانست موفقیت «او یک فرشته بود» را تکرار کند و با ضعف‌هایی روبه‌رو بود. با این حال جزو سریال‌های پرمخاطب تلویزیون نام گرفت.
اغما | سیروس مقدم | 1385
سریال «اغما» براساس فیلمنامه‌ای از علیرضا افخمی ساخته شد. این دومین باری بود که «شیطان» در کالبد انسان به تصویر کشیده می‌شد. داستان درباره‌ محک زدن ایمان یک دکتر مغز و اعصاب به نام دکتر پژوهان بود. بعد از مرگ همسرش ایمانش را به خدا از دست داد و با ورود فردی به نام الیاس در زندگی‌اش کم‌کم از مسیر همیشگی فاصله گرفت. در این سریال برخلاف «او یک فرشته بود» ترس و دلهره در شخصیت‌های سریال چندان نمودی نداشت. مخاطبان به شیطان بودن الیاس واقف بودند اما شخصیت‌ها زندگی عادی‌شان را انجام می‌دادند و همین مسئله نکته جذاب سریال بود. تا اینکه بالاخره پژوهان متوجه می‌شد فردی که در خانه‌اش زندگی می‌کند قبل‌تر مرده و از اینجا ترس به زندگی او هم وارد می‌شد. «اغما» دومین سریال موفقی بود که در این حال و هوا ساخته می‌شد. هنوز هم جزو مهم‌ترین سریال‌های با سوژه‌های ماورایی شناخته می‌شود.
سی‌امین روز | جواد افشار | 1390
«سی‌امین روز» هم یکی دیگر از سریال‌های ماورایی ماه رمضان بود. داستان سریال با مراسم اعدام جوانی به نام سیاوش شروع می‌شد؛ پسری که در یک نزاع ناخواسته برادر دوستش را به قتل رسانده بود. سیاوش اتهام قتل را پذیرفته بود و روز اعدام با اجرای حکم اعدام طناب دار پاره می‌شد و از مرگ نجات پیدا می‌کرد. فرشته‌ای بر او ظاهر می‌شد و به او خبر می‌داد که 30 روز فرصت دارد تا گذشته‌اش را جبران کند. زندگی سیاوش در یک برزخ پیش می‌رفت و آرامشش را از دست داده بود. نکته قابل‌توجه اینکه برخلاف بسیاری از سریال‌های ماورایی، «سی‌امین روز» زیاد در قید و بند نمایش شیطان و موقعیت‌های ترسناک نبود و بیشتر روی معنا تمرکز داشت.
سقوط یک فرشته | بهرام بهرامیان | 1390
در «سقوط یک فرشته» به کارگردانی بهرام بهرامیان هم شیطان در قالب یک شخصیت به زندگی دو دختر که از بچگی باهم دوست بودند وارد می‌شد. در این بین ماجرای گم شدن یک قرآن به میان می‌آمد و ایمان دختری که رفته‌رفته برباد می‌رفت. نکته قابل‌توجه درباره سریال «سقوط یک فرشته» این بود که راوی آن شیطان بود. ما سریال را می‌دیدیم و از جایی به بعد متوجه می‌شدیم جنس روایت راوی با آنچه در حال تماشایش هستیم متفاوت است و نهایتا می‌فهمیدیم این شیطان است که براساس درک خودش داستان را روایت می‌کند. «سقوط یک فرشته» پایانی بود برای موج گسترده تولید سریال‌های ماورایی. بعد از آن تا سال‌ها با چنین سریال‌هایی مواجه نبودیم تا اینکه مجددا تولید این جنس سریال‌ها از سر گرفته شد.
خواب‌زده | سیروس مقدم | 1397
«خواب‌زده» اولین سریال سیروس مقدم در شبکه خانگی بود. داستان این سریال هم مثل «اغما» درباره‌ رخنه کردن شیطان در وجود انسان بود. شیطانی که این‌بار هم سعی داشت آدم‌های خوب داستان را از مسیرشان منحرف کند. ماجرا درباره دختری به نام هما است که پس از دیدن یک خواب ترسناک از خواب بلند می‌شود و از آن به بعد چیزهایی را مشاهده می‌کند که تنها او قادر به دیدن آنهاست. رها به عنوان شیطان وارد ذهن هما می‌شود و زندگی او را تغییر می‌دهد. صحنه‌هایی مثل باز شدن در اتاقی که به جهنم می‌رسد یا سکانس‌هایی که در آنها شیاطین و مردگان درحال سوختن در آتش هستند از جمله مهم‌ترین سکانس‌‌های ترسناک سریال بود که چندان هم باورپذیر ساخته نشده بود. «خواب‌زده» شیوه‌ ارائه‌ درستی نداشت و چندان دیده نشد. البته در کل هم سریال موفقی نبود.
احضار | علیرضا افخمی| 1400
علیرضا افخمی سال‌ها بعد از موج سریال‌های ماورایی، تصمیم گرفت «احضار» را بار دیگر در همین حال‌وهوا بسازد. این‌بار شیطان نه در قالب یک انسان که در جایگاه روح یک پسر عاشق حلول کرده بود.او در تعقیب و گریز برای نشان دادن احساساتش به دخترعمه‌ی نامزدش تصادف می‌کند و می‌میرد. حالا به واسطه‌ زنی متقلب که فال قهوه می‌گیرد و روح احضار می‌کند به دنیا برمی‌گردد. ظاهر شدن روح در زمانی که به او فکر می‌کنند و افتادن تابلوها و بیرون آمدن تابلوی چشم شیطان از داخل کشو وسروصداها و … همگی تا اینجای سریال ترس و دلهره ایجاد می‌کرد. «احضار» سریال چندان موفقی نبود و مثل آثار قبلی علیرضا افخمی ماندگار نشد.
ازازیل | حسن فتحی | 1403
«ازازیل» به کارگردانی حسن فتحی یک سریال جنایی معمایی است که با مسائل ماورایی گره خورده است. هرچه پیش می‌رویم تمرکز روی مسائل ماورایی بیشتر می‌شود. شخصیت محوری داستان زن پزشکی به نام شوکا است که به واسطه زندگی میان جن‌گیرها آدابی را فرا گرفته و حالا تلاش می‌کند مشکلات روحی و روانی نزدیکانش را به واسطه بیرون کشیدن جن از بدن آنها درمان کند. در این مسیر خدمتکار خانه‌زاد خانه همسرش هم به کمک او می‌آید. هنوز درست و دقیق نمی‌توانیم رابطه میان این زن پزشک را با مسئله جن‌گیری و همینطور قتل‌هایی که رخ داده است به طور کامل درک کنیم. شیوه روایت سریال پیچیده است و در هر قسمت، رازهایی درباره گذشته فاش می‌شود. در قسمت‌های ششم و هفتم «ازازیل» شاهد تلاش‌های شخصیت شوکا برای بیرون آوردن جن از وجود شخصیت مرجان هستیم. نکته مهم اینکه «ازازیل» به واسطه تولید در شبکه نمایش خانگی به نسبت سریال‌های تلویزیونی در روایت مسائل ماورایی با دست بازتری عمل کرده و ما شاهد صحنه‌های ترسناک‌تری در این زمینه هستیم. در کنار مسئله جن‌گیری، عروسک‌هایی هم در سریال وجود دارند که یک‌جورهایی با مسائل ماورایی در ارتباط هستند و هرجا مشکلی پیش می‌آید ردی از این عروسک‌ها هم دیده می‌شود. از آنجایی که نام سریال از یک فرشته گرفته شده به احتمال زیاد مسائل ماورایی در این سریال به تدریج پررنگ‌تر خواهند شد تا نهایتا ما را به معنای عمیقی که مدنظر کارگردان بوده است برساند.