بزرگنمايي:

آریا جوان - تکفارس / از زمانی که دونالد ترامپ در ژانویه 2025 به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا سوگند یاد کرد، دولت او به طور جدی به دنبال بهبود عملکرد و کارایی خود بوده است. در این راستا، یکی از مهم‌ترین اقدامات، تأسیس اداره‌ای به نام اداره کارایی دولت (DOGE) بود که ریاست آن به ایلان ماسک سپرده شد. هدف اصلی DOGE، ساده‌سازی و بهینه‌سازی فرآیندهای دولتی با کاهش هزینه‌های اضافی و استفاده از فناوری‌های جدید، به ویژه هوش مصنوعی، برای خودکارسازی بخش‌های مختلف است.
یکی از برنامه‌های بلندپروازانه این اداره، جایگزینی بخش قابل توجهی از نیروی انسانی دولت با استفاده از هوش مصنوعی است. تمرکز این طرح بیشتر بر کارکنانی خواهد بود که در بخش‌های اداری، پردازش داده‌ها و خدمات مشتری فعالیت می‌کنند. هدف از این اقدام، کاهش چشمگیر هزینه‌های حقوق و دستمزد دولتی، حذف ناکارآمدی‌ها و ارتقای سطح خدمات عمومی از طریق مدرن‌سازی است.
طبق گزارش‌ها، پیش‌بینی می‌شود که حدود 500 هزار شغل دولتی در طول پنج سال آینده تحت تأثیر این طرح قرار گیرند. این مشاغل شامل موقعیت‌هایی در سازمان IRS، سازمان تأمین اجتماعی و اداره امور کهنه‌سربازان می‌شود. در حال حاضر، ربات‌های هوش مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای پاسخگویی به سؤالات، پردازش درخواست‌ها و اجرای قوانین اولیه در حال آزمایش هستند.
بازار
ایده‌ی استفاده از هوش مصنوعی برای جایگزینی نیروی کار انسانی، موضوع تازه‌ای نیست. نهادها و دولت‌های گوناگون در سراسر جهان، این رویکرد را با نتایج گوناگونی به کار گرفته‌اند. در این میان، می‌توان به دو نمونه‌ی شاخص، یعنی شرکت بست بای و سازمان خدمات بهداشت ملی بریتانیا اشاره کرد.
در سال 2023، شرکت بست بای دست به یک دگرگونی اساسی زد و با اجرای طرحی گسترده، هزاران فرصت شغلی را، به‌ویژه در بخش‌های اداری و خدمات مشتری، حذف کرد. این شرکت، به جای استخدام نیروی انسانی جدید، منابع خود را به سمت سیستم‌های هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی که با همکاری گوگل کلود و Accenture طراحی و توسعه یافته بودند، سوق داد.
به منظور پیاده‌سازی این طرح، ربات‌های پاسخگوی هوشمند و دستیاران خرید مجازی برای پاسخگویی به پرسش‌های مشتریان در دسترس قرار گرفتند، که به طرز چشمگیری نیاز به اپراتورهای انسانی در مراکز تماس را کاهش داد. در نتیجه، بست بای از کاهش 12 درصدی در هزینه‌های عملیاتی و افزایش 15 درصدی در میزان رضایت مشتریان خبر داد و این موفقیت را ناشی از بهبود سرعت پاسخگویی و ثبات کیفیت خدمات دانست.
البته، برخی از مشتریان از پاسخ‌های نه چندان ظریف هوش مصنوعی که در مواردی نیاز به دخالت نیروی انسانی داشت، اظهار نارضایتی کردند. از طرفی، کارکنان اخراج‌شده برای انطباق با مشاغل جدید با چالش‌هایی روبرو شدند، چرا که سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، فرصت‌های شغلی با مهارت‌های پایین را به طور کامل حذف کرده بودند.
خدمات بهداشت ملی بریتانیا (NHS) با هدف کاهش اتلاف منابع و سبک کردن بار کاری متخصصان پزشکی، به استفاده از هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف اداری و تشخیصی روی آورده است. این تحول، گامی بلند در جهت بهبود کارایی سیستم بهداشت و درمان محسوب می‌شود.
در راستای اجرای این طرح، بیمارستان‌های وابسته به NHS از نرم‌افزارهای زمان‌بندی مبتنی بر هوش مصنوعی و ابزارهای تشخیص خودکار برای مدیریت نوبت‌دهی بیماران و انجام تشخیص‌های اولیه بهره می‌برند. این ابزارها با هدف تسریع و تسهیل فرآیندها به کار گرفته شده‌اند.
بر اساس برآوردهای NHS، استفاده از این فناوری‌ها منجر به بهبود 20 درصدی در کارایی زمان‌بندی نوبت‌دهی و کاهش زمان انتظار بیماران شده است. همچنین، سیستم‌های تشخیص مبتنی بر هوش مصنوعی، دقت 90 درصدی در تشخیص بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه و سرطان سینه از خود نشان داده‌اند که با عملکرد پزشکان انسانی قابل مقایسه است.
با این حال، استقرار سریع سیستم‌های AI نگرانی‌هایی را در مورد حفظ حریم خصوصی داده‌ها، به ویژه در رابطه با سوابق بیماران، ایجاد کرده است. علاوه بر این، برخی از مدل‌های تشخیصی هوش مصنوعی، سوگیری‌هایی را نشان داده‌اند که لزوم نظارت انسانی برای جلوگیری از تشخیص‌های نادرست را برجسته می‌کند.
ایلان ماسک به طور قاطع از اتوماسیون هوش مصنوعی حمایت کرده و مزایای متعددی را در این زمینه برشمرده است. به نظر او، جایگزینی نیروی انسانی با سیستم‌های هوشمند، می‌تواند هزینه‌ها را به طور چشمگیری کاهش دهد و میلیاردها دلار در بودجه دولتی صرفه‌جویی کند. علاوه بر این، هوش مصنوعی با پردازش حجم عظیمی از داده‌ها و انجام وظایف پیچیده با سرعتی بسیار بالاتر از انسان، کارایی را به طرز قابل توجهی افزایش داده و در نتیجه، ارائه خدمات به مردم را تسریع می‌بخشد.
همچنین، اتوماسیون می‌تواند با حذف بروکراسی‌های زائد، نیاز به انجام وظایف تکراری توسط چندین کارمند را از بین برده و در نتیجه، هزینه‌های اضافی را کاهش دهد. سیستم‌های هوش مصنوعی قابلیت مقیاس‌پذیری بالایی دارند و امکان تنظیم ظرفیت آنها بر اساس نیازهای متغیر را بدون نیاز به استخدام، آموزش و ارائه مزایا به نیروی انسانی فراهم می‌کنند.
با وجود پتانسیل‌های مثبت، جایگزینی نیروی کار انسانی با هوش مصنوعی خطرات و چالش‌های جدی را به همراه دارد. حذف نیم میلیون شغل در بخش دولتی می‌تواند تأثیرات مخربی بر اقتصاد داشته باشد، منجر به کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و افزایش نرخ بیکاری، به ویژه در میان کارگران کم‌درآمدی شود که به مشاغل پایدار دولتی وابسته‌اند.
سیستم‌های هوش مصنوعی با وجود تمام مزایایشان، از خطر سوگیری و تبعیض مصون نیستند. این سیستم‌ها تنها به اندازه داده‌هایی که با آنها آموزش داده شده‌اند، قابل اعتماد هستند. تجربه نشان داده که سوگیری‌های الگوریتمی می‌توانند در زمینه‌هایی مانند تأیید وام، استخدام و حتی توصیه‌های پزشکی، رفتارهای ناعادلانه و تبعیض‌آمیز ایجاد کنند. اگر هوش مصنوعی در حوزه‌هایی مانند اجرای قانون یا مدیریت مزایای اجتماعی به کار گرفته شود، این سوگیری‌ها می‌توانند به طور نامتناسبی به جوامع حاشیه‌نشین آسیب برسانند.
مسائل مربوط به امنیت سایبری و حفاظت از اطلاعات شخصی نیز جزو نگرانی‌های جدی به شمار می‌روند. زمانی که سیستم‌های دولتی بر پایه هوش مصنوعی بنا می‌شوند، به اهداف اصلی برای حملات سایبری تبدیل می‌گردند. نفوذگران می‌توانند از نقاط ضعف موجود در سیستم‌ها بهره‌برداری کنند و در صورتی که حفاظت مناسبی اعمال نشود، اطلاعات حیاتی مانند سوابق مالی و اطلاعات مربوط به تامین اجتماعی، در معرض خطر نشت قرار گیرند.
علاوه بر این، استفاده از هوش مصنوعی در ارائه خدمات دولتی می‌تواند به تدریج اعتماد عمومی را تضعیف کند. هوش مصنوعی، فاقد قوه تشخیص و درک احساسی انسانی است و این موضوع می‌تواند تعاملات با سازمان‌های دولتی را به تجربه‌ای خشک، غیرشخصی تبدیل کند. بروز اشتباهاتی مانند عدم تأیید صحیح مزایا یا دسته‌بندی‌های نادرست، می‌تواند منجر به فرآیندهای تجدیدنظر طولانی و خسته‌کننده‌ای شود که به نوبه خود، اطمینان و باور به تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را بیش از پیش کاهش می‌دهد.
گسترش روزافزون استفاده از هوش مصنوعی در بخش دولتی، ناگزیر تأثیرات خود را بر بخش خصوصی نیز خواهد گذاشت. شرکت‌ها ممکن است برای حفظ رقابت، تحت فشار فزاینده‌ای قرار گیرند تا هوش مصنوعی را در عملیات خود ادغام کنند که این امر، سرعت خودکارسازی را افزایش خواهد داد. با کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان در نتیجه تعدیل نیرو در بخش دولتی، صنایعی مانند خرده‌فروشی، مسکن و خدمات، احتمالاً با رکود اقتصادی مواجه خواهند شد. علاوه بر این، با افزایش نقش هوش مصنوعی در ارائه خدمات ضروری، کسب‌وکارهای خصوصی با چالش‌های نظارتی جدیدی روبرو خواهند شد که مستلزم رعایت استانداردهای مربوط به اخلاق هوش مصنوعی و امنیت داده‌ها است.
پیشنهاد جسورانه Elon Musk برای استفاده از هوش مصنوعی در اداره امور دولتی، نشان دهنده تلاش برای نوسازی و بهبود خدمات عمومی است. با این حال، جایگزینی گسترده نیروی انسانی با هوش مصنوعی در بخش دولتی، اقدامی پرمخاطره بوده که پیچیدگی‌های ظریف و انسانی حاکمیت را نادیده می‌گیرد.
اگر اخراج کارکنان دولتی به دلیل جایگزینی با AI به یک رویه معمول تبدیل شود، احتمالاً بخش خصوصی نیز از آن پیروی خواهد کرد و این امر منجر به تحولات اساسی در کل صنایع خواهد شد. اگرچه پیشرفت‌های فناوری اجتناب‌ناپذیر هستند، اما سیاست‌گذاران و رهبران کسب‌وکار باید تعادلی بین پیشرفت‌های فناورانه و تأثیرات انسانی ایجاد کنند. هوش مصنوعی باید به عنوان ابزاری برای تقویت توانایی‌های انسانی مورد استفاده قرار گیرد، نه به عنوان جایگزینی کامل برای انسان.